Nhà văn hóa Nguyễn Hùng Trương

Khi còn là học sinh của bậc tiểu học, vào những ngày cuối tuần, Ba tôi thường dẫn mấy chị em tôi đi dạo phố Saigon để ngắm cảnh nhộn nhịp của thủ đô. Nhưng địa điểm đầu tiên mà ba tôi luôn hướng tới chính  là nhà sách KHAI TRÍ. Ông mong muốn các công chúa bé nhỏ của ông làm quen với sách vỡ, hầu có thể lĩnh hội sự hiểu biết từ kho tàng kiến thức trong những sách vỡ lành mạnh.

          Nhà sách thật bề thế, tọa lạc tại số 60 – 62 đại lộ Lê Lợi Saigon, đông người qua lại. Lần đầu tiên đến đây, ngước lên nhìn bảng thương hiệu với hàng chữ lớn “NHÀ SÁCH KHAI TRÍ”, tôi bèn hỏi ba tôi về ý nghĩa của hai chữ “ Khai Trí”. Ba tôi chậm rãi giải thích – khai: là mở mang, trí: là trí tuệ;  khai trí: tức là “mở mang trí tuệ con người”.

          Khi lớn khôn, tôi nghiệm ra rằng: cửa hàng bán sách có tên Khai Trí, chắc hẵn phải mang một ý nghĩa thâm thúy và thực tiễn. Mục đích chính của nhà sách không đặt nặng vấn đề kinh doanh về sách vỡ; mà hàm chứa một lý tưởng thật cao đẹp của chủ nhân, mong muốn tận dụng việc mở tiệm sách để “mở mang dân trí” cho người Việt – Vậy chủ nhân của nhà sách Khai Trí là ai, mà mang một hoài bão tốt đẹp và lớn lao như thế?

          Vâng! Đó chính là ông Nguyễn Hùng Trương, sinh quán tại Thủ Đức, miền Nam, Việt Nam năm 1926, mà thường được gọi là ông Khai Trí. Một người từ thời niên thiếu đã rất đam mê đọc sách, đến nỗi cậu học trò nhỏ phải nhịn ăn sáng để có tiền mua sách. Lên bậc trung học, Nguyễn Hùng Trương may mắn là học sinh của trường nổi tiếng Petrus Ký. Thời gian này ông đã sở hữu một tủ sách nhỏ có giá trị mua từ Pháp cho riêng ông, nhờ vào tiền dành dụm từ nhịn ăn buổi sáng. Sau khi tốt nghiệp trung học,  ông lập gia đình với bà Phùng Thị Bông. Hai vợ chồng rất vất vả vừa dạy học, làm thuê, vừa bán sách trên một chiếc xe đẩy. Đến năm 1952, ông bà tích lũy được một số vốn đủ để mở nhà sách Khai Trí tầm cỡ ngay tại trung tâm Saigon. Nhà sách ngày càng phát triển mạnh mẽ và hoạt động cho đến năm 1975. Thành quả mà ông Khai Trí đã gặt hái được  từ sự kiên trì, cùng  ý chí mạnh mẽ, với một lý tưởng cao đẹp và niềm đam mê sách vỡ. Ông chính là tấm gương sống động: từ hai bàn tay trắng đã tạo được sự nghiệp hiển hách về ngành kinh doanh sách lớn nhất và uy tín nhất miền Nam. Nhà sách Khai Trí, chính là biểu tượng của giới học sinh, sinh viên, trí thức Saigon của một thuở vàng son trước 1975.

Nhà sách Khai Trí đã đóng góp về hoạt động văn hóa đáng kể như việc xuất bản TẬP SAN SỬ ĐỊA, với sự cộng tác của nhiều văn sĩ và chuyên gia của Đại học Saigon. Khai Trí còn phát hành một loạt tự điển Pháp Việt của Đào Đăng Vỹ; Anh Việt – Việt Anh của Nguyễn Văn Khôn. Bên cạnh đó, chủ nhân còn sưu tầm nhiều sách báo ngoại ngữ được dịch ra tiếng Việt của những soạn giả nổi tiếng như Nguyễn Hiến Lê, Nguyễn Ngu Ý v.v…Nhà sách có khả năng đáp ứng nhu cầu sách giá trị cho giới sinh viên, học sinh và giới nhân sĩ trí thức, nhờ vào kinh nghiệm và khả năng đánh giá và phân loại sách của chủ nhân. Đến năm 1971, nhà sách Khai Trí phát hành tuần báo THIẾU NHI, do nhà văn Nhật Tiến là chủ biên. Nội dung của báo Thiếu Nhi rất lành mạnh và thật hữu ích cho trẻ em; với chủ trương – mở mang kiến thức và giáo dục cho lớp trẻ, là tương lai của nước Việt.

Sách vỡ là phương tiện để phát triển tri thức con người qua văn hóa đọc sách. William Shakespeare, một đại văn hào người Anh đã để lại câu nói bất hủ cho đời: “Sách vỡ là sự tổng hợp kiến thức của con người. Sách là nguồn dinh dưởng của thế giới.” (Ah, the famous Shakespeare quote: “Books are summary of human knowledge. Nutrition books in the world.”

Nhờ đọc sách, con người đã lĩnh hội được kho tàng kiến thức vô giá về mọi lãnh vực trong cuộc sống của nhân loại. Sách nghiễm nhiên đã trở thành người bạn thân thiết của con người. Văn hóa đọc sách đã trở thành một phần quan trọng trước thời đại văn minh không ngừng phát triển, để thăng tiến tri thức nhân bản từng người trong cộng đồng xã hội.

Ngoài ra, sách vỡ rất cần thiết về mặt giáo dục con người và được học hỏi cả đời qua việc đọc sách. Triết gia Jiddu Krishnamuti: “Không có điểm dừng cho giáo dục. Không phải bạn đọc một cuốn sách, vượt qua một kỳ thi và kết thúc việc học hành. Suốt đời bạn, từ lúc sinh ra đến khi chết là một quá trình học hỏi.” (There is no end to education. It is not that you read a book, pass an examination, and finish with education. The whole of life, from the moment you are born to the moment you die, is a process of learning.)

Đối với xã hội, văn hóa đọc sách là nhu cầu cần thiết của tri thức học hỏi từ sách vỡ, do các nhà sách, nhà xuất bản, báo chí v.v… đã tạo ra những sản phẩm cung cấp cho độc giả. Vậy, chủ nhân nhà sách Khai Trí, ông Nguyễn Hùng Trương xứng danh là một nhà văn hóa Việt Nam, qua sách vỡ ông đã giúp mở mang kiến thức cho dân Việt hơn hai thập kỷ.

Trong nhà sách Khai Trí được chia thành ba khu sách riêng biệt:  sách dành cho thiếu nhi; sách người lớn và sách ngoại ngữ như: Pháp, Anh, Tàu…Ngoài việc kinh doanh sách, ông Trương còn là nhà xuất bản nhiều loại sách hữu ích như: học làm người, dạy nấu ăn, hay nghiên cứu về khoa học, văn hóa và dịch thuật…Đặc biệt, ông rất nặng lòng với thiếu nhi, là rường cột của nước nhà. Vì thế, ông đã xuất bản tuần báo THIẾU NHI, thiết kế rất tiên tiến, công phu và đẹp mắt. Tuần báo này được đánh giá cao vì tính giáo dục lành mạnh dành cho tuổi thơ. Vì tuổi thơ của ông cũng rất thiếu thốn, nên ông có mối cảm thông với học sinh nghèo. Vì thế, ông tặng sách miễn phí cho những học sinh không đủ điều kiện mua sách, ngõ hầu nâng đỡ và khuyến khích các em học tập. Ông cũng dành một khoảng không gian rộng lớn trong tiệm sách, dành cho thiếu nhi đến ngồi đọc sách thoải mái, tạo môi trường thuận tiện cho các em học hỏi những điều hữu ích trong sách vỡ.

          Tuần báo THIẾU NHI là món ăn tinh thần của các thế hệ măng non trước 1975. Đây là tâm huyết của ông Khai Trí cũng như các nhà văn, nhà báo biên soạn dành cho tuổi thơ. Ông Khai Trí luôn nhắc nhở rằng: “Tương lai nước Việt Nam sau này hay hay dở đều do sự giáo dục hiện tại của lứa tuổi thiếu nhi, mầm non của đất nước.” Đây cũng là câu tâm niệm luôn mở đầu cho các loại sách dành cho thiếu nhi mà ông làm chủ nhiệm. Ngoài ông Khai Trí, nhà văn Nhật Tiến là chủ biên, là linh hồn của tuần báo, cùng đồng hành để thực hiện món ăn tinh thần vô cùng cần thiết này cho thiếu nhi.

          Số đầu tiên của tuần báo Thiếu Nhi ra mắt ngày 15/8/1971, và phát hành liên tục hàng tuần cho đến 1975. Về hình thức, họa sĩ ViVi phát họa tranh vẽ màu nước và trang trí  rất đẹp mắt cho trang bìa trước về các đề tài khác nhau. Trang cuối, thường là những câu chuyện bằng tranh màu, được dịch ra tiếng Việt từ những cốt chuyện hay và lạ nước ngoài như: Walt Disney, Tin-Tin, Asterix Obelix. Ngoài ra, còn có  truyện hoạt họa Con Ngựa Của Cháu Mi- Su v.v… được trình bày rất công phu với kỷ thuật tân tiến thời bây giờ, đã thu hút giới độc giả tuổi măng non vô cùng mãnh liệt.

          Đọc qua những tuần báo Thiếu Nhi phát hành hàng tuần, không thể phủ nhận – đây là tờ báo mang lại sự bổ ích rất lớn cho trẻ em về mặt tri thức; chẳng khác nào thức ăn dành cho sự sống vậy. Trong báo gồm những bài vỡ nội dung lành mạnh, viết đúng chính tả, hình ảnh ý nghĩa và màu sắc vui tươi. Ngoài ra, mỗi số báo đều có kèm theo những đề tài như:

• Gương danh nhân – giúp các em học hỏi về sự thành công của các danh nhân nổi tiếng trên thế giới.
• Những câu danh ngôn – gồm những lời hay ý đẹp, thích hợp để áp dụng vào đời sống thường ngày.
• Khoa học thường thức – học hỏi về những phát minh tân tiến trong lãnh vực khoa học.
• Trang giải trí – gồm những câu đố vui, ảo thuật, trò chơi, hay những câu hỏi nát óc…
• Em học vẽ – dùng những phương pháp giản dị giúp các em bắt chước vẽ dễ dàng.
• Cuộc thi Sáng Tác Văn Chương – mục đích tạo cơ hội cho các em tập luyện viết văn.
• Trang vườn hồng – dành cho các em gái thiếu nhi có đời sống vui tươi, hạnh phúc…
• Truyện bằng tranh – với những cuộc phiêu lưu kỳ thú, hay những câu chuyện lý thú mang đến lợi ích cho tuổi thơ.

Nội dung tuần báo Thiếu Nhi rất phong phú vì bao gồm nhiều bài viết giá trị đủ thể loại như: truyện bằng tranh, truyện thơ, truyện ngắn, truyện dài, kiến thức khoa học, đời sống v.v…được thực hiện bởi những nhà giáo, nhà văn đầy tâm huyết dành cho thiếu nhi. Chính nhờ vậy mà tuần báo Thiếu Nhi luôn là “món ăn tinh thần” không thể thiếu đối với THIẾU NHI VIỆT NAM của một thời. Tuần báo này đã được sự ủng hộ nhiệt thành từ giới nhi đồng cho tới bậc phụ huynh thời bấy giờ, nhờ nội dung của báo mang đến những hữu ích thiết thực và lành mạnh cho thiếu nhi.

Loạt hình bìa của tuần báo Thiếu Nhi thật đẹp, thật trong sáng với những hình ảnh màu sắc sáng ngời… gợi trong ta một tiếc nuối khôn nguôi vì sự mất mát quá lớn lao cho tuổi thơ, khi nhà sách Khai Trí cũng như tuần báo Thiếu Nhi mãi mãi không còn hiện hữu.

Trong những ngày cuối đời của ông Nguyễn Hùng Trương, người đã một đời mang tâm huyết cũng như tận tụy để sáng lập nhà sách Khai Trí, cũng phải ngậm ngùi chua xót…khi ngước lên tìm bảng thương hiệu NHÀ SÁCH KHAI TRÍ…Thật xa lạ và bàng hoàng! Cái tên thân thương “Khai Trí” giữa thủ đô Saigon đã không còn nữa, nó đã bị khai tử, nó đã thay tên đổi chủ! Hoài bão của ông đã hoàn toàn sụp đổ!

Vào năm 1975, lịch sử đã sang trang và mang đến nhiều hệ lụy đáng tiếc. Cả kho tàng sách vỡ quý giá trong nhà sách Khai Trí đã bị tiêu hủy và “NHÀ SÁCH KHAI TRÍ” cũng bị xóa tên vĩnh viễn kể từ đó. Lý tưởng cao quý của chủ nhân nhà sách cũng đã trở thành đống tro tàn. Cùng chịu chung số phận bị hủy diệt với những sách vỡ, tuy vô tri vô giác, nhưng chứa đựng những bộ óc thông minh vượt bực của nhân loại.  Tuy nhiên, nhà sách Khai Trí là một “kho tàng tri thức và đạo đức,” luôn khắc sâu trong ký ức của người Việt văn minh và hiếu học, mãi không thể phai nhòa.

Ông Khai Trí Nguyễn Hùng Trương cả một đời đam mê sách vỡ, góp công sức bảo tồn nền văn hóa Việt cho thế hệ tương lai; đặc biệt giáo dục giới thiếu nhi qua sách báo lành mạnh. Thương hiệu “NHÀ SÁCH KHAI TRÍ” sẽ đi vào lịch sử văn hóa Việt Nam, và công đức của ông bà Nguyễn Hùng Trương Khai Trí, nhà văn hóa Việt… chắc hẵn sẽ được truyền tụng đến mai sau.

KIỀU MY, California, 2023

Chiều nay, không gian lặng lẽ chìm vào hoàng hôn, những đám mây xám vần vũ vây kín một vùng đồi núi. Những cơn gió nhẹ lướt qua thung lũng, mang theo hơi nước mát lạnh, như vỗ về nỗi buồn hiu hắt của cỏ cây. Mưa bắt đầu rơi!..Tiếng mưa rơi lộp độp trên những mái nhà, vang dội khắp nơi nghe thật vui tai.  Những giọt mưa tròn trĩnh đầu tiên đã rơi xuống vùng đất cằn cỗi sau cơn hạn hán kéo dài và xoa dịu những đợt nóng gay gắt của mùa hè vừa qua.  Mưa vội vã trút xuống từ khoảng trên không xa tắp, như ơn mưa móc mà mọi vạn vật đang khao khát mong chờ. Chắc hẵn cỏ cây hoa lá cũng hớn hở, khi được tắm gội lớp bụi trần đã bám chặt suốt mấy mùa nắng cháy? Cơn mưa lao xao kéo dài… tạo thành những giòng nước lăn tăn chảy xuôi theo con dốc, nghiêng nghiêng xuống hồ nhỏ dưới chân đồi mà bấy lâu hầu như khô cạn.

Trời về khuya, mưa cứ tuôn rơi như những lời ru dịu dàng, vỗ về mọi người vào giấc ngủ thần tiên; âm vang của tiếng mưa như một ca khúc êm dịu, hay như một dạ khúc u hoài! Tôi bước đến cửa sổ vén bức màn qua, để ngắm mưa ràn rụa bên ngoài khung kính. Đêm nay bầu trời không có ánh trăng vằng vặc hay muôn vì sao lấp lánh; mà chỉ có mây đen dầy đặc với cơn mưa nặng hạt đang rơi xuống thành phố nhỏ. Mưa như hối hả xóa đi những ngày nắng hạ, mang đến nơi đây cả không gian sụt sùi ướt đẫm.

Tôi kéo cửa kính lên, hé mở đủ để cho làn gió lành lạnh lùa vào và lẻn bước vào phòng tôi. Ngoài kia, một giai điệu nhịp nhàng của tiếng mưa rơi như đang nhảy nhót ngoài hiên vắng – Một giai điệu thật kỳ diệu luôn làm rung cảm hồn tôi! Từng giọt mưa rơi tích tách trên những mái ngói đỏ…trên những nhánh lá cây xào xạc… giọt ngắn giọt dài… như từng giọt vui giọt buồn rót vào tim tôi; nhưng mang lại trong tôi cảm giác bình an, tĩnh lặng.

Tôi đứng đây say sưa nhìn mưa rơi tầm tã với tâm tư lắng đọng, chơi vơi theo con đường nhỏ uốn cong đang đắm mình trong cơn mưa lạnh, dưới ánh đèn vàng hiu hắt bên hai hàng cây đã héo úa. Cái lạnh của mùa đông đã làm cho cây xanh trở nên tàn tạ già nua, cành lá tả tơi, đang đứng gục đầu buồn bã. Dường như cỏ cây cũng có nỗi niềm riêng của nó! Bốn bề vắng ngắt không một bóng người, tất cả như đang chìm trong giấc ngủ vùi; chỉ còn nghe tiếng mưa quyện trong gió… rít lên từng hồi như tiếng than van trong đêm trường giá lạnh!

Trong căn phòng ấm cúng – Đây là thế giới của riêng tôi! Cho tôi ôm ấp trọn vẹn  niềm đam mê thích thú, hòa lẫn nỗi buồn man mác… nghe như giai điệu của tiếng mưa rơi trên phím đàn. Hồn tôi giờ đây cũng sướt mướt như bầu trời ướt sũng ngoài kia dưới màn nước mưa dày đặc. Mưa!…Mưa ơi!…Đã gợi lại trong tôi bao kỷ niệm vui buồn từ vùng ký ức, lần lượt kéo về theo tiếng rì rào của giọt mưa rơi. Cho tôi hồi tưởng về kỷ niệm đẹp nhưng buồn và khó quên của thời con gái vào một buổi chiều mưa Sài Gòn…

…Cũng buổi chiều mưa năm ấy, chàng đón tôi nơi cổng trường sau giờ tan học, với nụ cười thật tươi và vòng tay ôm nồng ấm… Chàng vừa trở về thành phố sau một phi vụ hiểm nguy, mà cái chết chỉ trong đường tơ kẻ tóc! Trên người chàng, bộ đồ bay đã bị ướt sũng vì mưa, trông thật tội nghiệp! Hai đứa chở nhau trên xe Vespa, cùng che chung chiếc áo che mưa rộng thùng thình. Chàng của tôi là thế, lúc nào cũng rất chu đáo và thật khôn ranh, chàng thì thầm vào tai tôi:

• Ngồi sát vào và ôm anh thật chặt nhé, kẻo mưa làm ướt áo em yêu.

Giọng chàng nồng ấm, cho tôi cảm giác bé bỏng và luôn được chàng cưng yêu che chở.  Chàng nắm lấy tay tôi, nâng niu rồi đặt nhẹ lên bụng chàng. Tôi cũng chẳng vừa, choàng tay ôm eo chàng thật chặt, hơi ấm từ lưng chàng khiến tôi cảm thấy ngây ngất. Bỗng chàng phá lên cười hăng hắc vì… bị tôi làm cho nhột nhạt. Chàng biết, chàng vừa bị trúng ngay chiêu “tương kế tựu kế” của tôi! Hai đứa cùng hiểu ngầm ý của nhau và cất tiếng cười vang, thích thú giữa cơn mưa mù mịt, trắng xóa mặt đường. Tôi áp sát mặt vào lưng chàng, mùi áo nhà binh như đong đầy hai buồng phổi của tôi…Lúc ấy, cả hai chúng tôi đều cầu mong cho mưa cứ kéo dài mãi, đừng tan biến!… Để chúng tôi được tận hưởng hết những thú vị của đôi tình nhân đi trong mưa.

Nhưng!…Cơn mưa nào rồi cũng phải dứt! Sau buổi chiều mưa kỷ niệm ấy, hai đứa không còn cơ hội bên nhau, dưới cơn mưa lành lạnh, để có những nụ cười thoải mái hồn nhiên, để còn ghi mãi trong tim tôi mối tình đẹp trong sáng của tuổi thanh xuân.

Định mệnh nghiệt ngã đã nhẫn tâm cướp đi mạng sống chàng trong cuộc chiến tàn khốc dưới cơn mưa đạn pháo! Chiến tranh tàn ác như một con quái thú khổng lồ hung hãn! – Nó đã tiêu diệt hết tất cả những gì trong tầm ảnh hưởng của nó – từ mạng sống quý giá của con người, đến niềm vui, hạnh phúc và đến cả tương lai của con người v.v… Chàng đã ra đi vĩnh viễn! Chàng mãi mãi không còn trên cõi đời này nữa! Nhưng mưa ơi!… Sao mưa vẫn đến!…Vẫn trút cơn giận dỗi xuống thành phố đẹp thân yêu!…Mưa vẫn rào rạt trên những con đường đầy lá thân quen!… Mưa vẫn mang giai điệu trầm mặc đến trong mông lung…như gợi nhớ gợi thương!… Để cho tôi luôn thấy thấp thoáng hình bóng thân yêu đầy nét kiêu hùng của chàng nhạt nhòa trong mưa bay…. vào những buổi chiều đông!…

                                      Mưa rơi trong đêm vắng

                                      Giọt mưa hay giọt sầu?

                                      Lắng đọng hồn cô quạnh

                                      Lạc lõng giữa đêm mưa

                                      Tí tách… tiếng mưa rơi

                                      Gõ cửa hồn quạnh quẽ

                                      Đong đầy nỗi vấn vương

                                      Tiếng mưa rớt vào hồn

                                      Ướt đẫm tim băng giá

                                      Thẫn thờ đếm mưa rơi!

                                      Ngoài hiên bên song vắng

                                      Lướt thướt lá khô bay

                                      Hồn lạc đến phương nào

                                      Giai điệu buồn… mưa rơi!                                    

Mưa rơi luôn mang dáng dấp nghệ thuật siêu đẳng của thiên nhiên, là nguồn cảm hứng dạt dào cho những tâm hồn nghệ sĩ để tạo nên những vần thơ, những tác phẩm văn chương, tác phẩm hội họa, nhiếp ảnh hay những ca khúc v.v…để tâm hồn người nghệ sĩ đồng điệu hòa cùng với tiếng mưa. Ngoài kia, có lúc mưa nặng hạt hơn, đong đưa theo cơn gió, rào rạt như: “nhịp điệu của mưa” trong ca khúc RHYTHM OF THE RAIN.

Trong đầu tôi văng vẳng âm điệu như tiếng mưa trong bản nhạc nổi tiếng một thời – Nói lên tâm sự của một người tình đau khổ khi nghe tiếng mưa rơi làm chàng bật khóc, vì người yêu đã bỏ đi mang theo trái tim của chàng. Tiếng mưa mang âm điệu buồn vời vợi, như một tác nhân đồng lõa tạo nên niềm đau ray rứt cho những tâm hồn sầu muộn. Qua tiếng hát của nữ ca sĩ Pháp Sylvie Vartan rất đỗi lôi cuốn lại cất lên trong tâm tưởng của tôi. Cho tôi lắng tai nghe tiếng mưa đang rơi ngoài kia: J’ecoute en soupirant la pluie qui roussele…Frappant doucement sur mes careaux…(trong bản nhạc EN ECOUTANT LA PLUIE). Âm điệu của bản nhạc Pháp này đã gắn bó với tôi trong những ngày mưa dạo nào, của thời thơ mộng đã qua.

Tất cả kỷ niệm của những ngày mưa của thuở học trò đã qua đi; nhưng mãi còn đó trong tiềm thức, vẫn không phôi pha theo ngày tháng. Có những buổi trưa trời bỗng nhiên ảm đạm, mây mù kéo về thành cơn mưa bất chợt; chiếc dù rộng đủ che hai đứa khi đi dưới hai hàng cây xanh trong cơn mưa lất phất, tạo thành những kỷ niệm khôn nguôi một thời của tuổi vàng son. Kỷ niệm đẹp đã qua đi trong hối tiếc, mà thời gian và tiền bạc không thể mua lại được.

 Nhưng “mưa” luôn hiện hữu và mãi mãi vẫn là một đề tài bất tận, cũng như nguồn cảm hứng cho mọi sáng tác nghệ thuật. Tiếng mưa rơi luôn ngân lên giai điệu diệu kỳ mỗi khi trút xuống trên vạn vật. Nhưng, những hạt mưa rơi…có thể cuốn trôi đi bao kỷ niệm của dĩ vãng. Phải chăng tình yêu và mơ ước – có khi cũng như những hạt mưa rơi xuống đất, rồi trôi theo dòng nước cuốn đi vào những con sông…để rồi ra biển cả. Mặc dù mưa cho ta những nỗi vui cũng như nỗi buồn, lại thêm những điểm tiêu cực của nó; nhưng hãy sống qua những ngày mưa buồn bã, để yêu thích thêm những ngày nắng vàng chói chang.

Cơn mưa tầm tã đêm nay lại đưa tôi về những ngày mưa kéo dài ở miền rừng núi, với những đồi thông thơ mộng của Đà Lạt, ẩn chứa bao nỗi buồn vời vợi; nhưng nét trữ tình của nó tô thêm vẻ hài hòa cho một bức tranh thiên nhiên sống động. Mưa cứ lác đác rơi… khi nhẹ nhàng… khi như vũ bão. Nhìn xa xa, có những dãy núi  nhấp nhô chi chít những hàng thông xanh rì, oằn mình dưới cơn mưa ướt át dai dẳng, dường như bất tận của “mưa rừng” buồn muôn thuở.

Dưới chân đồi là những đồn điền trà và cà phê xanh ngát mênh mông – Lố nhố những người sơn cước đang lui cui nhặt hái những trái cà phê chín đỏ, hay những lá trà xanh…bỏ vào chiếc gùi đeo sau lưng nặng trĩu dưới cơn mưa buốt giá. Tôi say sưa ngắm bức tranh tuyệt đẹp của thiên nhiên đang trải ra trước mắt; nhưng… tôi không khỏi chạnh lòng khi nhìn thấy những người mang số kiếp lam lũ, vất vả đáng thương, phải khom lưng tắm nắng tắm mưa…để mưu sinh. Hình ảnh chân thật của quê hương tôi đó! Mang đậm nét hiền hòa, cần cù, lam lũ.. luôn chắp tay khấn cùng trời cao qua những câu ca dao:

                             “Lạy trời mưa xuống

                             Lấy nước tôi uống

                             Lấy ruộng tôi cày

                             Lấy đầy bát cơm

                             Lấy rơm đun bếp…“

Mưa vẫn rơi rơi trong đêm trường… Những giọt mưa đêm lần theo lối mòn của những kỷ niệm dấu yêu và những hình ảnh thân thương thuở nào, mà bấy lâu dường như đã ngủ yên trong tiềm thức. “Giai điệu mưa” như một cung nhạc sầu lâng lâng, đã âm thầm len lõi vào tận trong tâm khảm, vào tận đáy tâm hồn tôi, như khai quật nấm mồ của ký ức; mà ký ức giờ đây như những vệt nắng chiều còn lưu luyến buổi hoàng hôn… Cho tôi được sống lại từng khoảnh khắc của những kỷ niệm yêu dấu xưa, mà tưởng chừng như đã phôi phai theo cuộc sống vội vã nơi xứ người…

Kiều My

California, Jan 16, 2023

Âm nhạc được xem như món ăn tinh thần không thể thiếu trong đời sống tinh thần của con người. Âm nhạc là sợi dây gắn kết giữa con người với con người, nó giúp họ giao lưu, giải sầu. Bản thân âm nhạc muôn màu, muôn vẻ nên nó làm cho cuộc sống tinh thần phong phú hơn. Có loại nhạc đơn thuần vui chơi giải trí giúp ta giải tỏa những căng thẳng, muộn phiền; có loại nhạc cổ vũ khích lệ tinh thần, rất thích hợp với người chơi thể thao hoặc người lính ra trận; có loại nhạc chữa bệnh, khơi gợi ký ức trong người mất trí nhớ, xoa dịu nỗi cô đơn ở người trầm cảm, cải thiện khả năng giao tiếp cộng đồng cho người tự kỷ…Cho nên khi chúng ta biết cách sử dụng âm nhạc hợp lý và đúng cách, thì món ăn tinh thần này sẽ trở thành người bạn thân thiết, trở thành nơi để chia sẽ những niềm vui, nỗi buồn, giúp con người thêm yêu cuộc sống hơn. Sau đây là những ý niệm căn bản về âm nhạc.

Âm nhạc là gì và những lợi ích của âm nhạc đối với cuộc sống.

1. Âm nhạc là gì?

Về căn bản thì âm nhạc vốn chỉ là âm thanh: Âm thanh là những âm vang rung động trong môi trường. Chúng ta cảm nhận được những rung động ấy bằng cách ta nói mình “nghe được âm thanh”. Nhưng không phải âm thanh nào cũng được gọi là âm nhạc. Dưới đây là một số định nghĩa về âm nhạc:

Âm nhạc chính là một bộ môn nghệ thuật dùng âm thanh (chất giọng) để diễn đạt tình cảm, cảm xúc của con người. Âm nhạc cũng được định nghĩa theo một cách khác, đó chính là sự sắp đặt có nghệ thuật của những âm thanh và là một phần không thể tách rời của cuộc sống. Nói theo một cách tình cảm hơn, âm nhạc là thứ khiến con người biết yêu thương, chia sẻ và cảm thông với nhau. Âm nhạc là nghệ thuật đến từ âm thanh, âm thanh trong cuộc sống đã được con người diễn đạt, biến đổi thành âm nhạc. Âm nhạc là món ăn tinh thần cho cả nhân loại, nó gắn bó mọi người với nhau không phân biệt dòng máu, màu da, dân tộc, vị trí địa lý, quan điểm chính trị hay đẳng cấp lại với nhau.

1. Những lợi ích của âm nhạc đối với cuộc sống:

Xét về nguồn gốc, âm nhạc gồm hai thể loại chính là thanh nhạc và khí nhạc, chúng được định nghĩa như sau:

• Thanh nhạc: Âm nhạc dựa trên lời bài hát để diễn tả những tâm tư tình cảm, cảm xúc, thể hiện ý tưởng của người viết.
• Khí nhạc: Âm nhạc dựa trên các âm thanh thuần túy của những loại nhạc cụ. Vì thế, thanh nhạc khá trừu tượng, gây cảm xúc và sự liên tưởng cho thính giả.

Xét về mặt lợi ích của âm nhạc đối với cuộc sống, đã có rất nhiều ý hiểu về khái niệm âm nhạc, nhưng nhìn chung, âm nhạc là thứ có ảnh hưởng rất tích cực đến đời sống của con người, đem lại một số lợi ích rất đáng kể. Về phương diện giải trí, nó tác động đến sự hình thành và phát triển của con người. Hiện nay âm nhạc là một trong những nguồn giải trí tối ưu và không thể thiếu trong đời sống của con người. Ngoài ra, âm nhạc còn có động lực làm thức tỉnh các giác quan bên trong não bộ và đặc biệt là nhận thức mọi sự thay đổi đang diễn ra bên ngoài.

Thí dụ, khi trẻ em được tham dự các bài học âm nhạc, khả năng phản xạ tại vỏ não trở nên bén nhạy, tác động trực tiếp đến thùy trán của não, nơi kiểm soát sự tập trung và khả năng phán đoán. Với các mẫu nhạc có giai điệu bắt tai có thể phát triển khả năng diễn thuyết bên cạnh khả năng phản xạ nhanh nhẹn của trẻ em, hiệu ứng tích cực này có thể duy trì rất lâu.

Về phương diện giáo dục và phát triển toàn diện, âm nhạc giúp con người phát triển mọi mặt như văn, thể, mỹ, đức, trí… Nhất là thời thơ ấu, âm nhạc sẽ gieo vào lòng trẻ thơ những hình ảnh thần tiên kỳ diệu và những ước mơ trong sáng, cao đẹp, vun đắp tình người, tình mẹ con và tình gia đình.

Như vậy, có thể nói âm nhạc có vị trí quan trọng trong cả cá nhân lẫn cộng đồng. Trong cuộc sống xưa kia, cha ông chúng ta đã nhận định rằng: Âm nhạc không thể thiếu trong đời sống của nhân loại. Ngày nay, vị thế của âm nhạc càng ngày càng được nâng cao và trong tương lai và như một lẽ dĩ nhiên, âm nhạc càng ngày càng phát triển rực rỡ. Âm nhạc luôn luôn là nguồn hạnh phúc cho tất cả mọi người sống trên trái đất bởi không có âm nhạc thế giới thực sự sẽ rất buồn tẻ như sự thiếu vắng của cây cỏ, hoa lá xung quanh chúng ta vậy. Ngay cả trong thiên nhiên của chúng ta cũng có sự hiện diện của âm nhạc, chẳng hạn như chúng ta nghe được tiếng rì rào của gió, tiếng ầm âm của sóng biển và tiếng vi vu của thông reo. Âm nhạc có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với hạnh phúc của con người, xua tan đi nỗi sầu khổ và rót đầy niềm vui sướng hân hoan trong tâm tưởng của chúng ta.

Âm nhạc muôn màu, muôn vẻ và tùy thuộc vào cảm xúc, vào cách đón nhận của mỗi người. Có âm nhạc khiến cuộc sống tươi đẹp hơn; do vậy, nhạc là tiếng vọng của cảm xúc. Mặc dù chúng ta không thể nhìn thấy cảm xúc, không thể nghe, không thể ngửi, không thể nếm hay chạm vào được cảm xúc, mà chỉ có thể cảm nhận mà thôi. Một khi ta đã yêu thích một môn nghệ thuật nào đó và đam mê đủ để ta có thể cảm nhận được nó, ta sẽ nghe được tiếng vang vọng từ một cuộc sống đầy bí ẩn và khát khao đang mời gọi tâm trí ta. Như thế, có phải âm nhạc là phương tiện chuyển tải cảm xúc tuyệt vời nhất, trọn vẹn nhất, giúp chúng ta cảm nhận được từng ngõ ngách sâu thẳm nhất của tâm hồn.

Xét về những tác dụng tốt đối với sức khỏe, nghiên cứu khoa học đã nêu ra âm nhạc có thể phục hồi cảm xúc và giúp chống lại bệnh trầm cảm. Nó có tác dụng cải thiện lưu lượng máu, tương tự như những gì thuốc statin làm được. Âm nhạc cũng làm giảm nồng độ các hooc-môn gây stress như cortisol, thậm chí có cả tác dụng giảm đau. Nhạc có thể giúp giảm căng cơ, cho phép bạn giảm bớt một số căng thẳng trong ngày. Ngoài ra thì âm nhạc còn có tác dụng lôi cuốn, hòa hợp, đi vào tiềm thức con người, đánh lạc hướng những suy nghĩ tiêu cực, khiến ta không để ý tới hoàn cảnh hoặc cảm xúc đau đớn, không vui, không ham muốn. (Theo Menard Japan blog)

Âm nhạc có sức mạnh quan trọng như thế nào?

Âm nhạc có thể giúp mọi người cảm thấy tự do, cân bằng và tự tin, xoa dịu và thư giãn. Chọn đúng loại âm nhạc và đúng thời điểm có thể khiến tâm trạng chúng ta tốt hơn. Bản năng chúng ta đều biết âm nhạc có sức ảnh hưởng lớn đến con người, đặc biệt là ở khía cạnh tâm hồn. Với âm nhạc, khi nghe bài hát đúng tâm trạng, bạn có thể tìm thấy cảm giác bình yên, tự tại hiếm hoi trong cuộc sống xô bồ.

Âm nhạc tạo ra sắc thái quan trọng trong cuộc sống của nhiều người. Một số người cho rằng cách đơn giản nhất khi thưởng thức một bản nhạc là lắng nghe; những người khác thì biểu diễn qua lời ca hay tiến xa hơn nữa là sáng tác âm nhạc. Do đó, ta có thể kết luận rằng: Âm nhạc đã trở thành một phần trung tâm trong đời sống hay công việc của họ. Lại có nhiều người cho rằng: Âm nhạc tạo ra một phản ứng cảm xúc tùy thuộc vào nghi thức sử dụng tác động đó, bởi âm nhạc có thể tạo ra sắc thái cho một không gian. Nào, bạn cảm thấy ra sao khi lắng nghe tiếng nhạc nhẹ nhàng trong một nhà hàng hoặc những âm thanh sôi động tại các buổi trình diễn văn nghệ ngoài trời?

Ngay cả trong lãnh vực thể dục thể thao, các vận động viên thường nghe nhạc trước khi thi đấu để nâng cao tinh thần và đoạt được thành tích tốt cũng như có  rất nhiều người trong chúng ta sử dụng âm nhạc để thư giãn. Có những bản nhạc khó quên trong các bộ phim chúng ta yêu thích, nên khi chỉ cần nghe là một vài đoạn giai điệu của bộ phim ấy là ta có thể tưởng tượng ra các diễn tiến (hoạt cảnh hay phong cảnh) trong phim, như thể ta đang thực sự xem nó vậy. Điều này đã làm sáng tỏ giá trị đích thực của âm nhạc: Giá trị của âm nhạc được quyết định bởi tác động mà nó tạo ra đối với người trải nghiệm nó. Tóm lại: Mối liên kết với âm nhạc của chúng ta hoàn toàn mang tính cá nhân.

Vài năm qua, vai trò của sở thích và thưởng thức âm nhạc đã được kết nối chặt chẽ tới ba chức năng tâm lý học quan trọng.

1. Khi chúng ta phản hồi tích cực với thứ âm nhạc mà mình đang nghe, thành tích của một số nhiệm vụ sẽ được cải thiện, trí tưởng tượng của ta lên tới đỉnh cao và trạng thái cảm xúc của ta được thay đổi.
2. Thực tế, loại nhạc bạn nghe không ảnh hưởng tới việc nâng cao được các chức năng này, loại nhạc nào cũng làm được điều đó. Có rất nhiều phong cách hay thể loại nhạc khác nhau. Lựa chọn âm nhạc kết hợp với việc rất nhiều người mang theo các thiết bị nghe nhạc ngay lập tức khiến việc tiếp cận âm nhạc trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết.
3. Giá trị của âm nhạc khác nhau tùy thuộc vào từng người. Một số người có một mối quan hệ bình thường với âm nhạc. Họ nghe nhiều loại nhạc mà họ thích nhưng không tìm hiểu sâu hơn. Một vài người tích hợp âm nhạc vào mọi khía cạnh của cuộc sống và cảm thấy nhớ khi không có âm nhạc.

Trên thực tế, có những người khi nghe nhạc hay thưởng thức một bản nhạc, họ phân tích ý nghĩa mà tác giả đang cố truyền tải qua dòng nhạc, trong khi những người khác thì trỉ trích giọng hát của các ca sĩ hay nội dung của người viết bài hát, rồi tự đề xuất ý kiến là bài hát ấy có đáng và không đáng nghe. Thực sự mà nói: Không ai có thể nói với bạn nên nghe loại âm nhạc nào hay nên chơi loại nhạc cụ nào để giúp đưa bạn tới nơi mình muốn.

Tóm Lại: Âm nhạc có thể giúp mọi người cảm thấy tự do, kết nối hoặc đưa mọi người đến gần nhau. Âm nhạc có thể giúp ta cân bằng, tự tin và xoa dịu và thư giãn. Nếu chúng ta chọn đúng loại âm nhạc và đúng thời điểm, nó có thể khiến chúng ta cảm thấy yêu đời và cuộc sống trở nên thi vị hơn. Khả năng kỳ diệu nhất của âm nhạc là khơi dậy giá trị và niềm tin trong chúng ta. Âm nhạc còn có một giá trị vật chất không thể bỏ qua do nhiều nghiên cứu cho thấy: Chi phí chăm sóc sức khỏe sẽ giảm bớt nếu âm nhạc được sử dụng trong việc chăm sóc cá nhân hàng ngày. Trong bài đánh giá trên quy mô lớn đầu tiên về bốn trăm bài nghiên cứu hóa học thần kinh của âm nhạc, một nhóm do Giáo sư Daniel J. Levitin thuộc Khoa Tâm lý học của Đại học McGill đã chỉ ra rằng việc chơi và nghe nhạc có lợi ích rõ ràng đối với mọi khía cạnh của sức khỏe, cả về tinh thần và thể chất. Đặc biệt, người ta khám phát ra rằng âm nhạc có thể cải thiện hệ thống miễn dịch của cơ thể. Sự thật này, có thể tiết kiệm được hàng tỷ đô la và giảm mức độ căng thẳng đáng kể.

Nghe nhạc cũng được cho là có hiệu quả làm giảm lo lắng trước khi phẫu thuật hơn nhiều so với sử dụng thuốc kê theo toa, điều này đã có các tác động sâu rộng, tích cực. Như vậy, phải chăng âm nhạc là một loại thuốc rất rẻ và hầu như không có tác dụng phụ. Nói cách khác âm nhạc là một sự hỗ trợ trong lãnh vực y khoa vì sự hữu ích ít tốn kém và sự an toàn của nó.

“Âm nhạc trong góc nhìn thực tế, với tôi, thật thú vị và ích lợi trong cuộc sống”.

Kiều My, California, Jan. 2023

Tài liệu tham khảo:

Wikimedia, Sage_Journals, Encyclopedia, Menard_Japan, Meditationfrance, Radiofrance.

Vừa qua tại Nam California, lễ vinh danh và mừng thọ “bách niên chi lão”cho nhà văn, nhà giáo Doãn Quốc Sỹ được diễn ra thật trang trọng. Với sự có mặt của gia quyến ông, cùng giới nhà giáo, nhân văn thi sĩ, thân hữu, cựu học sinh và giới truyền thông v.v… Cũng nhằm mục đích vinh danh ông là một nhà giáo hiền đức, một nhà văn lỗi lạc, đã đóng góp trong kho tàng văn chương Việt Nam những tác phẩm ưu việt cho mai sau. Qua những tác phẩm của ông trải dài hơn một nửa thế kỷ cầm bút, cho ta nhận thấy trí tuệ của một hiền nhân đích thực bàng bạc trong văn chương của một kẻ sĩ yêu nước chân chính, một tấm lòng trung hậu đầy tình người, một tinh thần lạc quan sáng ngời. Lối văn phong thật trong sáng, và chân thật trong những tác phẩm của ông đã đi sâu vào lòng người qua bao thế hệ.

VÀI NÉT VỀ DOÃN QUỐC SỸ:  

Ông sinh năm 1927 tại Hà Đông, nay thuộc quận Cầu Giấy, Hà Nội, trong một gia đình thấm nhuần Nho giáo. Ông lập gia đình với ái nữ của nhà thơ trào phúng Tú Mỡ (Hồ Trọng Hiếu) là bà Hồ thị Thảo. Trong cuộc đời, ông đóng hai vai trò rất hoàn hảo – một nhà giáo tận tâm hiền đức và – một nhà văn tên tuổi lẫy lừng. Đến năm 1954 ban hành hiệp định đình chiến được ký kết tại Geneve, Thụy Sĩ; nhằm chấm dứt chế độ thực dân Pháp tại Đông dương. Hiệp định này dẫn đến Việt Nam bị chia đôi đất nước- miền Bắc thuộc về Cộng sản; miền Nam thuộc về Dân chủ. Như hàng triệu người dân miền Bắc không chấp nhận chế độ Cộng sản, ông cùng gia đình phải rời bỏ quê cha đất tổ di cư vào miền Nam, vùng đất tự do để sinh sống.

• NHÀ GIÁO DOÃN QUỐC SỸ –  Ông được mọi người và học sinh quý trọng vì tấm lòng đôn hậu và tận tâm của một bậc thầy, vì thế ông được mệnh danh là một kẻ sĩ chân chính. Ông bắt đầu dạy học (1951-1952)  tại trường trung học Nguyễn Khuyến, Nam Định, kế đến là Chu Văn An, Hà Nội (1952-1953). Khi vào miền Nam, ông tiếp tục dạy học trường Trần Lục, Sài Gòn (1953-1960). Sau đó, ông được bổ nhiệm làm hiệu trưởng trường trung học công lập Hà Tiên (1960-1961). Trong những năm đầu thập niên 60, ông là giảng sư các trường Đại học Sư Phạm Sài Gòn và trường Đại học Văn khoa Sài Gòn. Ngoài ra, ông được du học tại Hoa Kỳ về ngành giáo dục và về nước tiếp tục giảng dạy cho đến năm 1975.

• NHÀ VĂN DOÃN QUỐC SỸ – Trong tiệc mừng thượng thọ của nhà văn Doãn Quốc Sỹ, GS. Nguyễn văn Sâm đã vinh danh Doãn Quốc Sỹ là: “nhà văn của thế kỷ 20” Thật vậy, ông rất xứng đáng được ban tặng tước hiệu này qua phẩm chất đức độ cao quý của một kẻ sĩ và là nhà văn tài ba đã sáng tác nhiều tác phẩm trong thế kỷ 20. Qua những tác phẩm mà Doãn Quốc Sỹ viết đã chứng tỏ được tính chất đích thực của một kẻ sĩ phương đông – luôn chân thành và tin vào những điều tốt đẹp của cuộc sống và hướng về chân trời tốt đẹp của CHÂN THIỆN MỸ. Sau khi di cư vào miền Nam, thể chế chính trị của Việt Nam chuyển từ Quân chủ Lập hiến sang Dân Chủ Cộng hòa; đồng thời nền văn học bấy giờ ở miền Nam cũng phát triển theo chiều hướng đa dạng và phong phú hơn. Doãn Quốc Sỹ là gương mặt hàng đầu trong những nhà văn nổi tiếng như: Mai Thảo, Tô Thùy Yên, Thanh Tâm Tuyền, Bình Nguyên Lộc , Nguyên Sa, Võ Phiến v.v…của hai mươi năm văn học miền Nam, Việt Nam ( 1954-1975).  Ông cũng là một cây bút chủ lực trong nhóm tạp chí Sáng Tạo. Tác nhân chính nào đã tạo nên sự chuyển hướng lớn lao về văn học này? Phải nói đến cuộc di cư từ Bắc vào Nam vĩ đại nhất trong lịch sử Việt Nam. Hàng triệu người Bắc đã bầm gan tím ruột khi phải rời xa nơi chôn nhau cắt rốn, bỏ lại làng mạc mồ mả tổ tiên để tìm đến vùng đất tự do. Yếu tố tâm lý này đã khuấy động mãnh liệt lòng người; nhờ thế mà các nhà văn, điển hình là Doãn Quốc Sỹ đã cho thành hình những tác phẩm văn chương của thời cuộc thật mạnh mẽ. Định mệnh đã đưa đẩy con người đi vào những nẻo đường khác nhau, như những chuyến xe của cuộc đời, kẻ đi hướng này người về hướng khác, mà chúng ta được tìm thấy trong trường thiên tiểu thuyết KHU RỪNG LAU hay DÒNG SÔNG ĐỊNH MỆNH, BA SINH HƯƠNG LỬA, GÌN VÀNG GIỮ NGỌC, CHIẾC CHIẾU HOA CẠP ĐIỀU. ĐI,  v.v…

Nét đặc biệt về lối sáng tác của nhà văn Doãn Quốc Sỹ khiến chúng ta phải thán phục là dù trong hoàn cảnh nào, ngay cả khi ông bị giam cầm khốn khổ trong ngục tù; lối văn phong của ông vẫn mang tâm trạng ung dung, thần thái ôn hòa, vị tha, không oán hận đối với những kẻ luôn xem mình là kẻ thù. Ông trải lòng mình, ý tưởng mình lên trang giấy bằng thái độ tự tin, luôn hy vọng vào những điều tốt đẹp của cuộc sống, mà hình ảnh của “CHÂN THIỆN MỸ” luôn lấp lánh trong xã hội loài người… đã có tác dụng truyền tải mạnh mẽ đến người đọc. Đối với ông, viết văn là  phương cách “văn dĩ tải đạo” của riêng ông, như một cách để làm đời sống tốt đẹp thêm qua đạo lý làm người…Trong những cơn lốc của thời cuộc, qua những biến cố của lịch sử Việt Nam, đã phô bày biết bao hình ảnh đặc trưng, hay những chân dung rất thực của con người… để tạo nên nguồn cảm hứng dưới ngòi bút sáng tác của ông. Điển hình trong những sáng tác, “thời thế “đóng vai trò chủ yếu trong văn phẩm của ông; đã ghi lại những dấu chấm phá trong những biến cố của xã hội, của đất nước, như những vết hằn khó phai trong tâm khảm của người dân Việt. Hãy điểm qua vài nét đại cương nổi bật trong những tác phẩm đặc sắc của Doãn Quốc Sỹ:

1. TRƯỜNG THIÊN TIỂU THUYẾT KHU RỪNG LAU – Chúng ta được chứng kiến một thời kỳ oai hùng của lịch sử, mà trong đó con người bị cuốn hút vào những cơn lốc dữ dội qua một trường thiên tiểu thuyết, gồm: Ba Sinh Hương Lửa (1962) Người Đàn Bà Bên Kia Vỹ Tuyến (1964) Tình Yêu Thánh Hóa (1965)…

Qua Khu Rừng Lau, tác giả diễn tả về đời sống và tâm tư của những người phải sống dưới chế độ Cộng sản. Có thể xem như một phác họa về những diễn biến thời cuộc qua từng giai đoạn của lịch sử, mà được ghi giữ lại trong văn học Việt Nam dưới ngòi bút của một nhà văn. Ông ghi chép lại tất cả nỗi niềm của một thế hệ thanh niên yêu nước tham gia chống Pháp vào thập niên 40-50. Nhưng những người trẻ đầy nhiệt huyết này đã bị lừa gạt bởi đám người cùng dòng giống tổ tiên với mình. Họ là những kẻ phản bội đất nước, vô nhân tàn bạo như đảng Bolsheviks do Lenin lãnh đạo vào đầu thế kỷ 20 của Liên Sô, dùng họ như một công cụ đấu tranh giai cấp của Cộng sản…Lớp thanh niên trẻ Việt đã có ý thức về giặc ngoại xâm và mầm móng của Cộng sản đang nhuộm đỏ đất nước và người dân Việt đã chịu quá nhiều đau thương vì chiến tranh. Chiến tranh là tội ác của nhân loại, đó là sự thật! Như nhà văn Muriel Lester đã viết trong It Occurred To Me (1937) rằng: “Nạn nhân đầu tiên trong mọi cuộc chiến là sự thật” The First casualty in every war is truth. Đọc Khu Rừng Lau, cho ta liên tưởng đến đến tác phẩm nổi tiếng War and Peace (Chiến Tranh và Hòa Bình của văn hào Nga Leo Tolstoy 1828-1910) vào cuối thế kỷ 19, nói về cuộc nội chiến của Nga và sự xâm lược của thực dân Pháp.

• BA SINH HƯƠNG LỬA – tác giả đã đưa người đọc trở về thời kỳ đất nước chìm trong cảnh bể dâu qua nhiều biến chuyển của lịch sử. Người dân Việt đã phải oằn mình dưới thời Pháp thuộc, tiếp đến là giai đoạn bi đát của thời Nhật chiếm đóng, sau đó là thời kỳ đầy tai ương của Việt Minh. Lịch sử sang trang khi hiệp định Geneve, Thụy Sĩ  được ký kết 1954 – Việt Nam bị chia đôi đất nước thành hai miền Nam và Bắc bởi dòng sông Bến Hải…đã đưa đến những hệ lụy đau thương. Một đất nước đầy bất hạnh đã đưa con người rời Bắc vào Nam; và định mệnh đã đưa đẩy con người đi vào những lối ngõ khác nhau, đã tạo thành những cuộc chia ly tan tác đầy nước mắt. Tuy Ba Sinh Hương Lửa như một thước phim quay lại thời kỳ gian khổ của dân tộc, nhưng người đọc có cảm tưởng được an tâm khi đặt niềm tin vào những điều tốt đẹp mà cuộc đời mang lại.

• DÒNG SÔNG ĐỊNH MỆNH – Dưới ngòi bút của Doãn Quốc Sỹ, “dòng sông” theo ông như một triết lý nhân sinh. Dòng sông là biểu tượng của tình yêu lứa đôi,  là ân điển của Thượng đế ban cho nhân loại. Dòng sông đầy vẻ nghệ thuật của thiên nhiên, nó mang đến vẻ đẹp cũng như lợi ích cho cuộc sống con người. Dòng sông mang theo nỗi vui buồn của vận mệnh đất nước khi thịnh cũng như suy, như một chứng nhân lịch sử của quê hương không thể thiếu. Dòng sông có vẻ như một huyền thoại mang đầy những câu chuyện hư hư thực thực trong dân gian. Tuy nhiên đối với Doãn Quốc Sỹ, dòng sông không phải lúc nào cũng êm đềm thơ mộng, nhưng nó cũng lắm đoạn trường như ông đã viết:

Ôi con sông dài

Nó dài làm sao?

Con sông dài như chẳng bao giờ gặp biển!

Nhưng cuối cùng sau cơn mưa trời lại sáng, vì dòng sông định mệnh sắp chảy ra biển rồi, sông đã mở rộng đôi cánh tay nhỏ bé để ôm lấy mẹ là biển cả. Trong sáng tác, Doãn Quốc Sỹ đặt vai trò nghệ thuật lên vị trí cao và “dòng sông” được ông dành cho một chỗ đứng rất trang trọng trong các tác phẩm của ông. Trong Dòng Sông Định Mệnh ông viết về tình yêu là chính yếu, nhưng mùi vị của cuộc kháng chiến Việt Pháp được ông mô tả sâu đậm không kém, nó đi song song với những cuộc tình lãng mạn da diết.

• GÌN VÀNG GIỮ NGỌC– “Ở thế giới Thực Dân Tư Bản, người ta tung vật chất ra để giam lỏng linh hồn. Ở thế giới Cộng sản, người ta phong tỏa vật chất để mua rẻ linh hồn. Cả hai cùng thất bại! Linh hồn nhân loại chỉ có thể mua được bằng Tình Thương Yêu rộng rãi và chân thành”. Qua tư tưởng siêu việt trên của Doãn Quốc Sỹ, cho ta nhận thấy ông có một tấm lòng thật cao cả tuyệt vời. Sự trưởng thành trong tư tưởng của ông đã vượt bực qua những triết lý hay nhân sinh quan bàng bạc trong những tác phẩm giá trị của ông. Ông cho rằng: “Không có sự trưởng thành nào đáng kính bằng sự trưởng thành trong đau khổ.”Thật vậy, khi con người đã từng kinh qua những khổ đau trong cuộc sống, đó là những bài học, những trải nghiệm trên trường đời, mà nỗi đau bất hạnh đã rèn luyện cho ta trở nên trưởng thành. Cái “tâm” của ông luôn vằng vặc chiếu sáng như ánh trăng rằm trong đêm với ý tưởng- “Con người dù ở trong cảnh ngộ nào, cái tình đối xử với nhau mới là quan trọng. Cái đói khổ không làm hạ phẩm giá con người bằng sự tha hóa tâm hồn.” Thật vậy, một tâm hồn cao thượng, một tâm hồn không bị tha hóa luôn vượt trên những tầm thường nhỏ nhen, ngay cả sự đói khổ cũng không thể quật ngã được phẩm giá của người chân chính. Vì: “Quân tử thực bất cầu bão” ( theo triết lý của nhà Nho xưa).

TÁC PHẨM “ĐI”. Được xuất bản ở hải ngoại mà chính Doãn Quốc Sỹ là tác giả mang tên Hồ Khanh để ngụy trang. Trong tác phẩm “Đi”, tác giả đã viết lại một thời kỳ vô cùng đen tối của đất nước. Ông giáo là một trong những kẻ bị tù đày xuống tận cùng vực sâu, có lúc tưởng chừng như đã mất hết niềm tin, nhưng cũng đã tìm lại được tình người từ những đứa trẻ thơ trên những vùng miền núi hẻo lánh quanh trại tù. Ngoài xã hội, người dân bị đẩy vào cảnh ngộ bi đát không lối thoát và đã mang chính bản thân mình, gia đình mình đánh canh bạc với may rủi, mà rủi ro chắc chắn nhiều hơn may mắn.  Nhiều người đã phải trốn chạy Cộng sản bằng mọi cách: liều mình ra khơi trên những chiếc thuyền mong manh phải hứng chịu những con sóng dữ hay chịu những cơn đói khát nhiều ngày, hoặc bạc phước hơn nữa là vùi thây dưới lòng biển cả. Nhiều người bị bắt vào tù mất nhà cửa phải sống lang thang trên vĩa hè…Vì họ muốn thoát khỏi “thiên đường Cộng sản” nên phải trả giá quá đắt bằng chính mạng sống mình qua mọi phương tiện để đi tìm sự sống trong cái chết, với muôn vàn hiểm nguy trên bước đường thoát. Trong “ĐI” Doãn Quốc Sỹ đã viết rất chân thực về thực trạng của một xã hội suy sụp về mọi mặt. Về luân lý đạo đức trong xã hội đã tuột dốc, nhân phẩm con người đã bị chà đạp dưới chân của những kẻ độc tài vô tâm. Đời sống kinh tế vô vàn khó khăn, tạo nên một xã hội băng hoại đầy dẫy nạn trộm cướp, mãi dâm… Trẻ em thiếu vắng sự giáo dục lành mạnh, vì nhà trường chỉ là nơi nhồi sọ học sinh bằng những tư tưởng ngoại lai.

Theo nhà văn Vương Trùng Dương nhìn về phong cách đạo đức của nhà văn Doãn Quốc Sỹ như sau: “Với tâm hồn nhà giáo, nhà văn mang nặng tính nhân bản ghi lại những hình ảnh trong “ĐI” nó bàng bạc trong muôn nghìn gia đình và con cháu trong gia đình ông vào thời điểm đó. Ông không phóng đại, cường điệu, dùng chữ “đao to búa lớn” để chưởi bới lên án…mà là tâm tình của ông giáo nặng tình yêu với người thân trong hoàn cảnh đen tối đành “đứt ruột” chia tay…..”

1. NGƯỜI VIỆT ĐÁNG YÊU – Tôi rất tâm đắc với Doãn Quốc Sỹ về câu kết luận rất khiêm tốn và thực tế của ông trong tác phẩm này: “Hãy dùng đau khổ làm đầu mà thắp lên ngọn lửa tin yêu, bởi quả thật dân tộc mình vì đã kinh qua quá nhiều đau khổ mà có thừa chất “Người” để trở thành một trong những dân tộc đáng yêu nhất của nhân loại.” Trong sách này, ông viết về những kinh nghiệm hay những suy nghĩ của ông về người Việt; từ ngôi làng thân yêu tới lũy tre xanh êm đềm cho đến chốn thành thị náo nhiệt…Đây là quê hương của ông! Ông cho rằng: thi ca là nguồn nuôi dưởng tâm hồn người Việt, tạo nên mỹ cảm nơi con người Việt. Ông đã không thi vị hóa về điều này, mà quả thực là như thế! Biết bao văn nhân thi sĩ mang nặng tâm hồn Việt đã xót xa cho vận mệnh nổi trôi của đất nước, hay ca tụng muôn vẻ đẹp của hồn thiêng sông núi…trong thi ca hay trong sáng tác âm nhạc, văn chương và ngay cả trong nghệ thuật điêu khắc hay tranh vẽ….

Để đúc kết về luận đề Nhà Văn Doãn Quốc Sỹ Dưới Góc Nhìn Văn Học, tôi có vài nhận xét thô thiển về mặt văn học mà ông đã đóng góp trong kho tàng văn chương Việt Nam. Ông là một ngòi bút chân phương đôn hậu. Ông luôn đề cao nét đẹp tuyệt vời của CHÂN THIỆN MỸ trong đời sống nhân loại và luôn đặt niềm tin vào những điều tốt đẹp mà cuộc đời mang đến. Bằng với nguyện vọng tha thiết, nhà văn Doãn Quốc Sỹ muốn truyền đạt đến cho mọi người những kinh nghiệm sống hay những triết lý tốt đẹp về NHÂN SINH QUAN trong sự tương kính dưới ngòi bút khiêm hạ của ông. Như văn sĩ người Anh Lord Byron từng nói:

“Một giọt mực có thể làm vạn người suy nghĩ, một cuốn sách

 hay có thể thay đổi số phận biết bao người.”.

Thật vậy, và như thế!

Muôn vàn tri ân nhà văn, nhà giáo mang tư tưởng thiền triết Doãn Quốc Sỹ, đã mang đến cho đời những tác phẩm đầy tính nhân bản; ông là ngôi là sao bắc đẩu cho con đường hoàn hảo dẫn đến CHÂN THIỆN MỸ trong xã hội loài người. Tư tưởng tuyệt vời của ông sẽ ảnh hưởng thật sâu rộng trong quần chúng và sẽ còn lưu truyền mãi mãi…

Kiều My, California 2023

Tài liệu tham khảo: Wikimedia, Vương Trùng Dương, website Doãn Quốc Sỹ.

Làn không khí se lạnh trong không gian lại trở về khắp mọi miền, bầu trời có vẻ dịu dàng như đang chờ đón mùa Noel sắp đến. Một mùa lễ an hòa cho nhân loại khắp nơi trên địa cầu; mà dường như mọi nhà đều chuẩn bị cho ngày lễ ý nghĩa nhất trong năm này. Hầu hết công việc tạm xếp lại, để mọi người có dịp nghỉ ngơi và mừng ngày lễ Chúa Hài Nhi giáng trần. Mùa đại lễ này rất nhộn nhịp, cũng là dịp cho gia đình, bạn bè họp mặt tiệc tùng trong những ngày cuối năm.

Riêng Thùy, người bạn học ở trường Tư thục Công giáo của tôi vào lứa tuổi 12 thật đáng thương! Trong khi mọi người hân hoan chuẩn bị chào đón mùa Giáng Sinh sắp đến; nhưng Thùy lại phải trải qua những ngày này trong nước mắt. Tôi và Thùy là đôi bạn rất thân như cặp bài trùng, chơi với nhau từ lúc mới lên năm. Vào mùa Giáng Sinh năm đó, trời trở nên lạnh hơn những năm qua. Ngôi thánh đường thân thương của giáo xứ được trang hoàng thật rực rở bằng những ngôi sao năm cánh, với những bóng đèn đủ màu chạy dài từ đỉnh nhà thờ xuống tận dưới đất. Những cây thông xanh rì từ miền cao nguyên mang về được trang hoàng khắp nơi ở sân nhà thờ, lấp lánh ngàn ánh đèn lập lòe như những vì sao đêm thật linh động huyền ảo. Bầu không khí trở nên thánh thiên lạ thường làm sao! Chúng tôi, những học sinh của trường đạo rất nô nức chờ đón đêm Noel sắp đến với niềm vui ngập tràn, mà tưởng chừng như một ngày hội. Chúng tôi trao quà Noel cho nhau, kèm theo những lời chúc ngây ngô học trò trong những cánh thiệp nho nhỏ xinh xinh.

Đêm nay, con Thiên Chúa giáng trần! Bầu trời đêm trong vắt, cao vời vợi, lấp lánh muôn tinh tú trong không gian lành lạnh của đêm Thánh. Từng đoàn chiên ngoan đạo lần lượt đến thánh đường dự lễ nửa đêm. Giữa thiên nhiên huyền ảo…bổng tiếng chuông trên đỉnh cao chót vót của tháp nhà thờ ngân vang liên hồi… như thúc giục mọi người hãy đến chào đón Chúa giáng trần. Thánh lễ bắt đầu với đoàn Thiên Thần cất tiếng hát thánh thót trong bầu không khí trang nghiêm thánh thiện như trên thiên quốc. Mọi người cùng hướng về máng cỏ nơi có Chúa Hài Nhi cùng Mẹ Maria, Thánh cả Giuse với chiên, bò, lừa v.v…vây quanh.

Tiếng hát của ban hợp xướng vẫn còn âm vang với những bài thánh ca du dương trong thánh đường; tôi rảo mắt tìm Thùy xung quanh nhưng không thấy bạn tôi đâu. Thường thường chúng tôi quỳ bên nhau những lúc đọc kinh cầu nguyện; nhưng trong Thánh lễ đặc biệt đêm nay lại vắng bóng Thùy. Tôi cảm thấy ngạc nhiên và đầy lo lắng không biết chuyện gì đã xãy đến cho bạn tôi? Thánh lễ đã xong, trời cũng đã khuya, tôi cùng ba mẹ và hai anh chị về nhà để ăn re’veillon, tiệc nửa đêm như thông lệ của gia đình trong đêm Giáng Sinh.

Ba mẹ tôi dọn những thức ăn đang bốc khói thật thơm ngon lên chiếc bàn dài phủ khăn trắng, được trang trí thêm một bình hoa hồng đỏ thắm. Tôi thấy nào là thịt bò phó mát đút lò, soup đậu, gà rôti bánh mì, khoai tây chiên và các loại rau củ, bánh buche de Noel….trông phát thèm luôn! Nhạc Giáng Sinh ngân nga trong căn phòng ăn vô cùng ấm cúng, đâu đây phảng phất hương thơm của thông tươi Đà lạt thật ngây ngất. Gia đình chúng tôi quây quần bên nhau rất vui và thưởng thức những món ăn đặc biệt của ngày lễ do chính tay mẹ nấu. Tôi cảm nhận được hạnh phúc đang tràn ngập trong gia đình, cho tôi cảm giác vui vui và nhận ra rằng mình thật may mắn khi còn cha mẹ và anh chị đầy đủ. Nhưng tôi lại chạnh lòng khi nghĩ đến Thùy và không khỏi lo lắng đến sự thiếu vắng của Thùy trong thánh lễ Noel đêm nay! Lòng tôi bồn chồn, tôi chỉ ăn qua loa một vài miếng. Mẹ hỏi sao tôi ăn ít, tôi thưa với mẹ… tôi không đói lắm.

Hôm sau, tôi xin phép ba mẹ đến thăm Thùy. Ba mẹ đồng ý ngay và mẹ còn cắt miếng bánh Noel gửi cho Thùy. Thùy rất hiền lành và dễ thương lại thêm lễ phép, cho nên ba mẹ tôi thương Thùy như con vậy; nhất là sau khi mẹ Thùy qua đời. Biết Thùy đang sống với dì ghẻ thì làm sao được thương yêu cưng chìu như mẹ ruột. Ba mẹ tôi thường âu lo cho hoàn cảnh của Thùy; vì thế, ba mẹ hay nhắc tôi rủ Thùy về nhà chơi, mục đích là để mang lại niềm an ủi phần nào cho Thùy. Vì ai trong chúng ta cũng thường nghe những câu ca dao về mẹ ghẻ con chồng, được truyền miệng trong dân gian:

“Mấy đời bánh đúc có xương

Mấy đời mẹ ghẻ mà thương con chồng”

Đôi chân tôi bước thoăn thoắt thật nhanh qua hai con đường ngắn đến nhà Thùy. Vừa tới trước cửa rào, tôi thấy Thùy đang loay hoay quét sân. Nghe tiếng chân người, Thùy quay ra ngước lên nhìn thấy tôi, Thùy rất mừng rỡ, nhưng không giấu được nỗi buồn trong đôi mắt của Thùy. Tôi rất e ngại không dám hỏi gì cả, vì sợ chạm vào nỗi buồn của bạn. Thùy bèn nhanh nhẹn nắm tay tôi vào nhà và dẫn tôi vào phòng của Thùy, rồi cẩn thận đóng nhẹ cánh cửa lại. Phòng ngủ của Thùy nhỏ nhắn và rất ấm cúng bởi lối trang trí khéo léo của mẹ Thùy khi còn sống. Bà rất cưng con gái, bà sắp xếp phòng Thùy rất gọn gàng vén khéo trông thật xinh xắn. Chiếc giường nhỏ với nệm êm chăn ấm, nhìn ra cửa sổ có màn cửa màu hồng nhạt điểm thêm vài nhánh hoa lan vàng. Căn phòng này Thùy vẫn giữ nguyên vẹn từ khi bà mất. Chúng tôi ngồi trên hai chiếc ghế thấp nhỏ ở góc phòng bên cạnh bàn học, rất tiện để có thể tâm sự với nhau. Tôi không thể chờ đợi lâu hơn bèn nắm bàn tay Thùy lắc nhẹ rồi ôn tồn hỏi:

“Sao thánh lễ đêm qua Thùy không tham dự, nhà thờ đầy nghẹt người, bạn bè trong lớp mình đông đủ, nhưng chỉ thiếu Thùy mà thôi?”

Thùy buồn bã, rồi nhìn về bên phòng lớn ở cuối nhà qua cửa sổ nhỏ, như xem chừng dì ghẻ có ở đó không hay ở bên ngoài. Thấy cửa phòng vẫn đóng kín, và không nghe tiếng hai em trai song sinh cùng cha khác mẹ với Thùy khóc; Thùy tin chắc ba mẹ con đang ngủ trưa. Vì thế, Thùy bắt đầu tâm sự thố lộ với tôi những gì xãy ra trong căn nhà này mà không ai biết. Tôi cũng hiểu ngoài tôi ra, Thùy không còn ai để có thể trút đi nỗi niềm đang đè nặng tâm hồn đứa bạn tội nghiệp của tôi. Đôi mắt nai tơ của Thùy chợt đỏ hoe, nàng nghẹn ngào:

“Trang biết hôn? Thùy cực khổ lắm…! Từ khi mẹ mất, không còn ai thương Thùy hết. Ba trong quân đội đi đánh giặc lâu lâu mới về. Ở nhà với dì ghẻ Thùy bị la mắng đay nghiến, sai vặt hết chuyện này tới chuyện nọ. Từ khi dì sinh hai đứa em trai, Thùy càng cực khổ hơn. Ba vắng nhà, Thùy phải đi chợ mua thức ăn về nấu cho dì. Thùy không biết nấu, dì bảo sao Thùy nấu vậy. Thường thường bị dì nhăn mặt lớn tiếng chê mặn chê dở…Thùy chỉ còn biết khóc thôi, có nhiều khi quá tủi thân, Thùy bỏ cả ăn uống. Mấy tháng qua, điểm học trong lớp của Thùy bị tuột dốc thê thảm vì Thùy không còn thì giờ để học bài và làm bài nữa…”

Nói đến đây bạn tôi không cầm lòng được bèn khóc thút thít, tôi thương bạn quá bèn xích ghế lại gần, quàng tay qua vai bạn dỗ dành:

“Trang hiểu hoàn cảnh của Thùy mà. Có Trang thương Thùy, ba mẹ và anh chị của Trang cũng thương Thùy mà, đừng khóc nữa nghe…Thùy khóc Trang sẽ khóc theo; lỡ dì thấy hai đứa mình khóc sẽ có chuyện không hay cho Thùy đó!”

Nghe nhắc đến “dì”, Thùy như giật mình ngó qua cửa sổ xem phòng bên kia có động tịch gì không. May mắn cửa phòng vẫn im lìm đóng kín. Thương bạn tôi biết bao! Thùy giờ đây như con chim nhỏ bị nhốt trong lòng, không còn hớn hở đón chào bình minh bắt đầu cho một ngày mới. Chim non buồn bã phải lìa mẹ khi chim chưa đủ lông đủ cánh để tự kiếm ăn, hay bay tung tăng giữa bầu trời rộng. Có ai thấu hiểu và thương cảm cho một tâm hồn thơ dại đã sớm nhuốm nhiều nỗi đau thương! Hoàn cảnh đất nước trong thời chinh chiến đã mang đến nhiều hệ lụy cho từng lớp người, nhất là trẻ em; thành phần chịu nhiều tổn thương nhất trong xã hội. Ba của Thùy thường xuyên vắng nhà vì nghĩa vụ phải cầm súng bảo vệ đất nước cho hậu phương được bình an. Thật bất hạnh hơn nữa, mẹ của Thùy tử vong trong tai nạn lưu thông trên đường đi dạy học cách đây ba năm. Mất mẹ, Thùy hụt hẫng, khóc hết nước mắt! Thùy không biết mình còn họ hàng bà con gì không? Giờ đây Thùy lẻ loi cô độc giữa thế giới muôn trùng; Thùy không còn sự lựa chọn nào hơn ngoài việc phải nương tựa bên bà dì ghẻ cay đắng lạnh lùng.

Nhìn kỹ bạn, tôi nhận ra bạn có vẻ xanh xao và gầy đi, tôi cảm thấy xót xa trong lòng nhưng không biết phải nói gì để an ủi bạn bớt buồn, tôi tỉ tê:

“Thùy ơi! Thùy gầy đi rồi đó! Có buồn bã gì cũng phải ráng ăn uống đầy đủ, đừng để sức khỏe xuống dốc; không khéo sẽ bị mất ngôi vị một trong những thiên thần của lớp đó, nghe chưa?”

Tôi vừa nói vừa cười cố tình cho Thùy nguôi đi cơn xúc động, làm nàng cũng cười theo thật nhẹ, nhưng nụ cười nàng héo hắt làm sao! Trong tôi vẫn còn thắc mắc, không hiểu lý do nghiêm trọng nào khiến Thùy phải bỏ thánh lễ Giáng Sinh đêm qua, mà suốt bao mùa Giáng Sinh Thùy chưa bao giờ vắng mặt. Tôi vẫn biết, Thùy cũng như tôi, luôn yêu thích ngày lễ này; vì lúc mẹ Thùy còn sống, bà luôn sắm áo đầm mới cho Thùy đi dự lễ nửa đêm với ba mẹ. Mẹ Thùy cũng như mẹ tôi vậy, hiểu tâm lý của con trẻ sẽ vui mừng biết bao, khi được xúng xính trong chiếc áo đầm đẹp đi dự thánh lễ Noel; ngày lễ vui và tưng bừng nhất trong năm mà chúng luôn trông đợi.

Vài phút thinh lặng đầy cảm xúc trôi qua, tôi nắm đôi bàn tay nhỏ nhắn lành lạnh của Thùy như chuyền hơi ấm cho bạn, tôi tha thiết:

“Hãy nói cho Trang biết, có chuyện gì quan trọng đến nỗi Thùy phải bỏ lễ Giáng Sinh đêm qua. Thùy biết hôn? Trang rất buồn khi không thấy Thùy trong nhà thờ đó!”

Như gợi lại khoảnh khắc đau buồn nhất trong tuổi thơ của Thùy, nước mắt ràn rụa trên gương mặt buồn bã, Thùy thổn thức:

“Trang biết hôn? Đêm qua dì không cho Thùy đi lễ, dì bắt Thùy phải giặt hai thau đồ lớn của em bé, sau khi Thùy đã nấu ăn suốt buổi chiều. Ăn cơm xong và dọn dẹp đâu vào đó, thì trời cũng đã sập tối. Thùy dự định sẽ sửa soạn thay đồ đi lễ đêm. Nhưng…khốn thay! Dì ra lệnh Thùy phải giặt đồ vì ngày mai hai em cần quần áo để mặc. Thùy choáng váng mặt mày…vì niềm vui còn sót lại của Thùy đã vụt tắt!!! Những ngày còn mẹ Thùy đâu bao giờ gặp cảnh này! Tim Thùy như se thắt, nước mắt Thùy cứ chảy không ngừng. Nhìn hai thau quần áo dơ vừa của hai em vừa của dì đặt ngoài hiên sau nhà, Thùy như muốn ngã quỵ. Trời ơi! Làm sao Thùy có thể làm xong một công việc quá đỗi nặng nề đối với một con bé ốm yếu như Thùy! Càng về đêm trời càng lạnh, tay chân Thùy tê cóng, chỉ có mình Thùy ở đây, bốn bề vắng lặng tối đen. Thùy ngước lên bầu trời đêm lạnh lẽo đen ngòm làm Thùy rùng mình sợ hãi. Bỗng tiếng chuông đêm Noel tưng bừng vang vọng lại trong không gian tĩnh mịch… như thức tỉnh lòng người. Tiếng chuông ngân nga thật huyền diệu! Âm vang tiếng chuông như khuấy động hồn người. Trong lòng Thùy rất nao nao để rồi lắc đầu thất vọng. Giờ này các bạn cùng mọi người tay trong tay nô nức đến thánh đường dự lễ đêm Giáng Sinh thật tưng bừng. Riêng Thùy phải ngồi nơi lạnh lẽo giữa đêm khuya giặt hết hai thau đồ lớn như thế này. Quá buồn tủi cho thân phận côi cút của mình, Thùy ôm mặt khóc nức nỡ: Chúa ơi! Chúa có thấu hoàn cảnh khổ của con không? Mẹ của con ơi! Mẹ ở đâu?… Nếu mẹ còn sống con đâu phải khổ như thế này! Thùy nhớ lúc còn mẹ, mẹ cưng Thùy như ngọc như ngà, mà giờ đây Thùy phải cam chịu khổ cực như thế này khi còn rất nhỏ. Tuổi thơ của Thùy sớm gánh chịu nhiều nỗi đau thương khốn cùng khi mồ côi mẹ. Ba của Thùy đang ở đâu?… Giờ này ba Thùy có biết được con gái cưng của ba phải chịu đọa đày như thế này không, hở ba? Trước đây khi mẹ còn sống căn nhà này là thiên đàng, giờ đây nó đã trở thành địa ngục chốn trần gian rồi… Trang ơi!”

Hai đứa tôi ôm nhau khóc, tôi khóc cho bạn tôi! Những giọt nước mắt của tôi có xoa dịu và chia sẻ với nỗi thống khổ của bạn tôi không? Ít ra trong lúc khốn cùng Thùy còn có tôi bên cạnh để vỗ về bạn, lau nước mắt cho bạn.

Rồi biến cố 1975 xãy đến, hoàn cảnh miền nam Việt Nam vô cùng hỗn loạn, mọi người hoang mang sợ hãi trốn chạy, đi tìm con đường cho hai chữ “tự do”. Những kẻ may mắn thoát ra nước ngoài bằng máy bay; những kẻ khác đi vượt biên trên những chiếc thuyền nhỏ mong manh; kẻ bỏ thây dưới lòng biển cả; những kẻ còn lại đi kinh tế mới những vùng xa xôi rừng thiêng nước độc…Hoàn cảnh nghiệt ngã của đất nước đã đưa đến những cuộc chia ly thật thê lương…kẻ còn người mất… Kể từ 1975 đến nay, tôi không biết tin tức gì của Thùy, không biết Thùy sống chết ra sao và ở đâu? Tôi mong mõi được một lần gặp lại Thùy, người bạn thân đáng thương của tôi thời thơ ấu mà tôi luôn ray rứt mỗi khi nghĩ đến…

Rồi hàng năm vào đêm Noel, khi nghe tiếng chuông thánh đường vang lên trong không gian lạnh lẽo, tôi lại tưởng nhớ đến Thùy, mắt tôi rưng rưng buồn. Tôi chắp tay nguyện xin ơn trên cho Thùy còn sống và hãy ban cho Thùy được cuộc sống hạnh phúc bên chồng con, để đền bù lại tuổi thơ đầy bất hạnh của bạn thân tôi.

Kiều My, Hoa kỳ, Mùa Giáng Sinh 2022.

Trong đời sống chúng ta, theo tôn giáo hoặc triết lý thì mỗi con người đều có duyên số hay phần số mà đã được an bài. Trong bài viết này, tôi xin cô đọng vào số phận của người đàn bà như thế nào qua ba  tác phẩm lớn của các đại văn hào như:

Lolita: Vladimir Nabokov

Trà Hoa Nữ: (La Dame aux Came’lias) Alexandre Dumas Jr.            

Kim Vân Kiều: Nguyễn Du

LOLITA – Tiểu thuyết  Nabokov.

            Lolita!…Lolita!…Âm vang đắm đuối khát khao phát xuất từ con tim đầy lửa dục vọng của gã đàn ông trung niên Humbert Humbert, luôn ám ảnh về tình dục với cô bé mới lớn Lolita. Cô vừa tròn 12 tuổi, lứa tuổi còn ngây thơ vụng dại cắp sách đến trường. Cô như một đóa hoa vừa chớm nở với những cánh hoa còn búp đọng sương khuya, lấp lánh dưới ánh nắng ban mai rực rỡ của một ngày mới. Đóa hoa xinh tươi mơn mởn đầy hấp dẫn và vô cùng quyến rũ này đối với Humbert, đã đốn ngã một linh hồn bệnh hoạn. Trong cơn bốc cháy lửa dục vọng ấu dâm, gã si tình Humbert đã miên man: “Lolita! Ánh sáng của đời tôi, lửa dục lòng tôi, tội lỗi của linh hồn tôi, nàng sẽ trong vòng tay tôi. Tôi biết sẽ vĩnh viễn yêu thần tượng bé nhỏ của tôi, nhưng cũng biết nàng sẽ không mãi mãi là Lolita!”…

            Lolita là tác phẩm viết về một thực trạng bất thường của tình yêu nam nữ, mà nó luôn tồn tại qua mọi thời đại trong xã hội loài người. Câu chuyện về tình yêu, về nhục dục, luôn hiện diện trong cuộc sống của con người, mà tác giả người Nga Vladimir Nabokov đã khéo léo, nâng niu vẻ đẹp thiên thần của cô bé Lolita, đến người đọc cũng phải bị ám ảnh về nàng. Nét bút của tác giả cũng thật tài tình khi diễn tả từng nét tâm lý, từng ngõ ngách thèm muốn tình dục ấu dâm của Humbert với thần tượng bé nhỏ Lolita mà gã luôn khao khát.

            Tác phẩm Lolita ra đời vào năm 1955, tại thủ đô ánh sáng Paris, là một hiện tượng rất mới và lạ lẫm của nền văn chương Âu Châu vào giữa thế kỷ 20. Tuy thành phố Paris thuộc về Tây phương, là một châu lục văn minh nhất trên hành tinh này; nhưng xã hội thời bấy giờ vẫn không chấp nhận được sự đồi trụy về mặt đạo đức của nhân vật chính Humbert trong truyện. Tác phẩm này nổi tiếng bởi phong cách mới mẻ về nội dung; và cách diễn tả tâm lý thật sâu sắc, tỉ mỉ về một gã đàn ông trung niên học thức, luôn mang trong đầu óc bệnh hoạn của sự ám ảnh về nhục dục với cô bé 12 tuổi Dolores Haze, mà gã âu yếm gọi là “Lolita”.

            Tuy là một tác phẩm gây nhiều tranh cãi nhất về mặt đạo đức; nhưng giới yêu văn chương, học giả khắp nơi vẫn mở rộng vòng tay tiếp đón món quà tràn ngập tư tưởng mới mẻ này; nhờ vào lối dùng ngôn từ rất ư phù thủy của tác giả, và nội dung câu chuyện hết sức khác thường đầy lôi cuốn. Người đọc Lolita như bước vào mê cung ngôn ngữ, dưới ngòi bút thật tài tình đã diễn tả từng nét tâm lý sâu xa của một kẻ bệnh hoạn nhục dục của Nabokov. Humbert đã yêu say mê đôi mắt xanh lơ, mái tóc nâu bóng bẫy, làn da nâu hồng…và ngay cả tính nghịch ngợm trẻ con của Lolita. Humbert bất đắc dĩ cưới bà Charlotte, là mẹ của Lolita chỉ vì muốn được gần gũi với cô con gái bắt đầu tuổi dậy thì của vợ. Ông điên cuồng vì nét quyến rũ của Lolita và có thể làm bất cứ điều gì vì cô. Dù bao tháng ngày trôi qua, nhưng trong tâm trí của Humbert, cô bé Lolita vẫn là: “một thần tượng, một hiện tượng khác lạ, vẫn luôn mang đặc tính của một nữ thần bé nhỏ vĩnh viễn bất kham.”

            Tuy sống với vợ nhưng Humbert không hề có hứng thú tình dục với vợ, mà luôn thầm mơ tưởng nhớ đến Lolita và những cô gái 12, 13 tuổi…Như mong tìm lại thiên đường tuổi trẻ đã mất, khi người yêu thuở nhỏ là Annabel của mình đã chết vì bệnh hiểm nghèo trong nuối tiếc ngẩn ngơ của cậu bé Humbert ở tuổi 15.

            Charlotte, đã bị bấn loạn tâm lý sau khi đọc được những dòng nhật ký của chồng mình. Trong những dòng chữ như thú tội, bà nhận ra rằng Humbert từ lâu đã mang trong đầu hình bóng đứa con gái của bà với tư tưởng nhơ nhớp tội lỗi. Chính vì điều này đã làm bà mang trạng thái hoang mang tột độ khi lái xe đến bưu điện gửi thư cho Lolita đang ở trại hè; để rồi bị tử vong trong một tai nạn xe cộ khủng khiếp. Lolita trở thành đứa trẻ mồ côi cha mẹ, khi cô đang vô tư vui chơi cùng bạn bè mà không hề hay biết về cái chết của mẹ. Giờ đây, cô trở thành một đứa trẻ bơ vơ và hụt hẫng giữa thế giới bao la; đã trở thành tình nhân bé bỏng khờ dại của gã đàn ông trung niên lão luyện Humbert. Tâm lý của một đứa trẻ mất hết tất cả tình gia đình, một mái ấm hạnh phúc, với tình yêu thương và sự giáo dục của cha mẹ, không còn nơi nương tựa; khiến đứa trẻ đành phải buông xuôi cho số phận đưa đẩy. Lolita không còn sự lựa chọn nào hơn, ngoài việc nương tựa vào người đàn ông đáng tuổi cha đầy thèm khát dục vọng với một đứa trẻ vị thành niên.

Nỗi lo sợ mất Lolita khiến gã ngày đêm canh giữ và rắp tâm chiếm đoạt thân xác cô cho thỏa mãn dục tình, sau khi rước cô ra khỏi trại hè. Humbert đưa Lolita đi hết thành phố này đến thành phố khác hầu tránh mọi tai mắt, và cũng để tránh các chàng thanh niên trai trẻ để mắt đến Lolita. Những đêm về tại các nhà nghỉ dừng chân – theo gã đó là thiên đường rực lửa của hỏa ngục dục vọng mà gã đã đợi chờ bấy lâu, như một con thú rình mồi. Những đêm dài giao hoan với thần tượng bé nhỏ đã mang lại niềm hoan lạc và sinh khí mãnh liệt cho người đàn ông bệnh hoạn này. Hai năm sau, hành trình của con đường dục vọng tội lỗi đã đến hồi kết thúc khi Lolita lâm trọng bệnh phải vào bệnh viện. Sau khi bệnh tình cô được hồi phục, cô lặng lẽ biến mất không để lại cho Humbert một lời nào.

            Nhiều năm tìm kiếm trong vô vọng, cho đến một ngày Humbert nhận được lá thơ của Lolita cho biết cô đã lập gia đình và đang mang thai. Humbert  tức tốc lái xe đến địa chỉ người gởi. Giờ đây, Lolita đã thay đổi nhiều, cô không còn tươi tắn rực rỡ như ngày nào nhưng Humbert vẫn còn yêu cô, muốn cô trốn đi với gã nhưng cô đã lạnh lùng từ chối. Gã đăm chiêu nhìn về xa xăm: “Lolita mãi mãi vắng bóng bên cạnh tôi.” Gã ra đi trong nỗi đau tuyệt vọng và trở thành tay sát nhân, sau đó chết trong tù bởi chứng nghẹn động mạch vành. Không lâu sau đó, cuộc đời ngắn ngủi của Lolita cũng kết thúc sau khi sinh đứa con đầu lòng; để lại gian trần một câu chuyện thương tâm về thân phận của một Eva còn non trẻ chịu nhiều bất hạnh và đầy khổ lụy.

            Đọc Lolita, tôi cảm thương cho thân phận đàn bà như Lolita, phải chịu cảnh phủ phàng khi tuổi đời còn ngây thơ, bởi một tay dâm đãng luôn rắp tâm chiếm đoạt nàng. Một đứa trẻ còn khờ dại như con cừu non, làm sao tránh khỏi cái bẫy của một tay thợ săn chuyên nghiệp? Nhân vật Humbert – tiêu biểu bản chất ích kỷ tham lam của con người, chỉ muốn thỏa mãn những ham muốn hèn hạ cho riêng mình, nhưng không nghĩ đến nỗi thống khổ của kẻ khác.- Trong tác phẩm Lolita, Vladimir Nabokov đã dàn dựng lên nhân vật Humbert  hẵn theo đường lối của thuyết hiện sinh (Existentialism) do các triết gia của thế kỷ 19 chủ trương như: Kierkegaad, Dostoyevsky, J.P. Sartre, Nietzsche…Đặc biệt, đại triết gia Jean Paul Sartre (1905-1980) đã đưa chủ nghĩa hiện sinh phát triển vượt bậc ở thế kỷ 20. Các triết gia lỗi lạc này biện minh rằng: thuyết hiện sinh là một thuyết nhân bản  (L’existentialisme est un humanism) – mỗi con người tự mình mang đến ý nghĩa cho cuộc sống và sống nó một cách say mê và đích thực. Nếu tôn thờ chủ nghĩa hiện sinh thì mọi người sống theo ý thích và sự ham muốn của mình để chà đạp lên nhau, bất chấp phẩm giá và quyền lợi của  người khác ư? Nhất là về phẩm giá của người đàn bà khi bị những tay đàn ông đớn hèn đang tâm chà đạp phủ phàng lên thân xác họ như một món đồ chơi? Thảm trạng này sẽ còn tiếp diễn đến bao giờ? Hay sẽ tồn tại mãi mãi trong xã hội loài người…?

            Lolita! Lolita!

            Mãnh hồn trong trắng đã rời xa

            Tuổi thơ ngây nhuốm đầy hoen ố

            Bước vào đời tan tác phong ba

            Hoa chớm nở gục đầu héo úa

            Còn ai thương xót cánh hoa rơi

            Tan tác bên đường nằm tơi tả

            Ngày chưa thắp nắng sao vội tắt?

            Một vì sao rụng giữa trời đêm!

TRÀ HOA NỮ – La Dame aux Camélias.

Ngoài người đàn bà trẻ đẹp đáng thương Lolita, ta còn thấy nhiều người đàn bà khác phải gánh chịu bao nỗi truân chuyên, bao điều nhục nhã mà xã hội đưa đến. Giữa thế giới muôn trùng có biết bao tiếng than ai oán, với bao khổ lụy mà những con người yếu đuối đang ngày đêm oằn oại gánh chịu. Như nàng kỹ nữ xinh đẹp Marguerite Gautier trong tác phẩm Trà Hoa Nữ (La Dame aux Camélias)  Came’lias của đại văn hào nổi tiếng người Pháp Alexandre Dumas Jr. xuất bản năm 1848. Thiên tình sử trong Trà Hoa Nữ, đã làm say đắm và thổn thức biết bao trái tim lãng mạn của nhân loại. Cũng như Lolita, Trà Hoa Nữ đã được in thành sách trong nhiều ngôn ngữ và được dàn dựng thành phim, chiếu khắp nơi trên thế giới qua nhiều năm mà vẫn còn ăn khách. Biết bao nhiêu người đã rơi nước mắt xót thương cô kỹ nữ xinh đẹp, mang thân phận đàn bà bất hạnh trong một xã hội đầy nhiễu nhương.

 Trong Trà Hoa Nữ, Alexandre Dumas đưa độc giả trở về nước Pháp đầy thi vị và lãng mạn vào thế kỷ 19, một đất nước văn minh phóng khoáng bậc nhất hành tinh; nhưng vẫn không chấp nhận giới buôn hương bán phấn trong xã hội, nhất là giới quý tộc thời bấy giờ. Trà Hoa Nữ là một câu chuyện tình đầy bi thương về cuộc đời nàng ca kỹ Marguerite Gautier yêu chàng luật sư trẻ tuổi Armand Duval bằng tấm chân tình. Chàng là người có gốc quý tộc, chưa có sự nghiệp trong tay, nhưng cô kỹ nữ vẫn chấp nhận để yêu thương. Cô sở hữu một nhan sắc đẹp tuyệt trần, lại thông minh và có tâm hồn phong phú; khiến bao vương tôn công tử giàu có say mê đưa đón và cung phụng. Nàng ca kỹ yêu hoa trà: nàng thường cài lên áo hoa trà trắng khi sẵn sàng tiếp khách; trong tháng có những ngày người ta thấy hoa trà đỏ trên áo nàng là dấu hiệu cho biết nàng chối từ. Vì thế nàng được mệnh danh là “Trà Hoa Nữ”. Nàng hưởng thụ cuộc đời hoan lạc nhung gấm phủ phê; nhưng phải oằn mình chịu đựng sự cay nghiệt và khinh thường của xã hội Pháp, nhất là giới trâm anh quý tộc. Người đời mỉa mai khinh thường khi nhìn vào khía cạnh kiêu sa, với nếp sống xa hoa tội lỗi của một nàng ca kỹ nổi tiếng trong chốn lầu xanh. Nhưng có mấy ai biết được tâm hồn nàng lại chứa đựng sự vị tha, ẩn giấu bên trong một trái tim đôn hậu yêu thương đong đầy và sẵn sàng hy sinh hạnh phúc cho người mình yêu.

Những tay đàn ông giàu có quyền thế không ngần ngại bung tiền để hưởng thụ những đêm hoan lạc, bằng thể xác của một người đàn bà sống bằng nghề mua vui cho thiên hạ. Họ dùng đồng tiền để dày vò thân xác của phụ nữ cho thỏa mãn tình dục một cách vô tội vạ. Đây cũng là một tệ đoan trong xã hội, hầu như có mặt khắp nơi qua mọi thời đại trên địa cầu này. Đến khi yêu Duval tha thiết, nàng kỹ nữ Marguerite đã can đảm khước từ tất cả nhung lụa giàu sang, những đêm truy hoan trác táng dưới ánh đèn mờ ảo, để được yêu Duval cho trọn vẹn. Nàng quyết tâm bỏ lại sau lưng những bá tước nhiều tiền lắm bạc, đã từng cung phụng cho nàng cuộc sống xa hoa phủ phê, để sống với người nàng yêu thương. Nàng bỏ hết tất cả, rời xa chốn phồn hoa để về miền quê cùng Duval xây tổ ấm.

Tình cảm cao quý mang lại cho con người hạnh phúc vô ngần, nhưng cũng không ít khổ đau bất tận. Nhưng…một bàn tay vô hình là “định mệnh”- hay nói cách khác là xã hội thời bấy giờ cướp đi hạnh phúc của đời nàng. Giông tố lại kéo đến khi bố của Duval tìm gặp Marguerite lúc Duval không có ở nhà. Ông đã nhẫn tâm yêu cầu nàng phải rời xa con ông vì danh tiếng của dòng tộc ông, một gia đình danh giá không thể chấp nhận một nàng dâu ca kỹ. Marguerite luôn mong muốn được sống cuộc đời có ý nghĩa và hạnh phúc bên người mình yêu thương. Nhưng bất hạnh thay! Nàng trót mang trái tim cao thượng và nhân hậu để rồi nàng phải hy sinh hạnh phúc đời mình hầu bảo tồn danh giá cho Duval và gia đình chàng mà chàng nào hay biết. Thật mỉa mai! Cuộc đời con người đến khi tìm được ý nghĩa của cuộc sống, vừa tìm được một chân trời mới của hạnh phúc, thì cũng vừa nhận ra đó chỉ là… phù du! Hạnh phúc của cuộc đời mà mọi người hằng mong ước, có mấy ai nắm bắt được nó và giữ được nó lâu dài!

Nàng ca kỹ đau đớn âm thầm ra đi bỏ lại sau lưng người mà nàng yêu thương nhất đời khi hạnh phúc còn nồng cháy. Không còn sự lựa chọn nào hơn, nàng đành phải trở về con đường cũ kiếm tiền từ những tay giàu có để trả nợ cho những ngày tháng sống với Duval. Nàng đã mất Duval, mất tất cả hạnh phúc đời mình! Cuộc đời nàng đã trở thành vô nghĩa! Giờ đây nàng vùi đầu vào ánh đèn màu như những con thiêu thân, tiếp tục làm món đồ chơi cho thiên hạ. Tưởng rằng mình đã được cứu vớt, đã được ngoi lên từ bùn nhơ, nào ngờ lại rơi xuống vực thẳm thêm lần nữa. Phải chăng nàng sống kiếp con tằm phải nhả tơ cho hết kiếp làm người, hay làm kiếp hoa cho ong bướm hút nhụy? Ong bướm bay dập dìu khi hoa còn mật ngọt, đến khi hoa rữa nhụy tàn thì ong bướm cũng bay xa.

 Thật xót thương cho số phận người đàn bà bất hạnh như Marguerite, đã hy sinh cho người mình yêu như thế, với ước mong sẽ có được sự đền bù xứng đáng. Nhưng nào ngờ, từ lúc rời xa Duval đến khi lìa đời, nàng phải chịu biết bao tủi nhục cay đắng. Cho đến chết nàng vẫn không đạt được ước vọng tha thiết được gặp mặt Duval lần cuối, cho vơi đi nỗi đau khổ nhớ nhung hành hạ nàng từ tâm hồn đến thể xác. Nàng từ giã cõi đời trong cảnh nghèo nàn nợ nần chồng chất, trong nỗi cô đơn tuyệt vọng, không một người thân yêu bên cạnh trong giờ phút sau cùng. Duval là người nàng yêu thương vô bờ bến, trong cơn hấp hối nàng luôn thì thào gọi tên chàng trong hơi thở yếu ớt… đầy nước mắt…

Khi biết được nàng ca kỹ yêu chàng bằng trái tim chân thành đến hơi thở cuối cùng, đã làm Duval hối hận suốt một đời còn lại, vì đã hiểu lầm nàng phụ tình chàng. Duval đau xót tiếc nuối khôn nguôi nàng ca kỷ Marguerite đáng thương có một trái tim nhân ái và tấm lòng hy sinh cao cả, với một tình yêu tuyệt vời dành cho chàng đến khi nhắm mắt lìa đời. Thật xót xa cho thân phận người đàn bà đem thân xác mình cho biết bao người mua vui; nhưng đến khi lìa đời có mấy ai  nhỏ cho giọt nước mắt ngậm ngùi tiễn đưa!

Truyện Kiều – Nguyễn Du

Câu chuyện về thân phận đàn bà của nàng Lolita và Margurite Gautier ở xã hội phương tây đã quá não nề; nhưng nếu đem so sánh với nàng Thúy Kiều trong xã hội phương đông thì cũng chưa thấm vào đâu. Thúy Kiều là nhân vật mang thân phận đàn bà chịu nhiều đau đớn tủi nhục trong TRUYỆN KIỀU, tức ĐOẠN TRƯỜNG TÂN THANH, mà tác giả giới thiệu. Đây là một kiệt tác bất hủ luôn gắn liền tên tuổi với đại thi hào NGUYỄN DU (1766 – 1820) cuối thế kỷ 18.

Truyện Kiều là nỗi thống khổ, là tiếng kêu đứt ruột về thân phận người đàn bà trong xã hội phong kiến ngày xưa; khi phẩm giá của họ bị những thành phần vô lương chà đạp không thương tiếc. Bằng những câu thơ lục bát trác tuyệt chuẩn mực, Nguyễn Du đã xoay quanh cuộc đời đầy sóng gió của Vương Thúy Kiều với bao nỗi oan khiên. Một người con gái tài sắc vẹn toàn cầm kỳ thi họa, cùng những đức tính hiền lành nhân hậu, hiếu thảo và sự hy sinh cao cả, đã phải gánh chịu nhiều nỗi truân chuyên, oan nghiệt trong độ tuổi thanh xuân. Dưới xã hội phong kiến hủ bại, kẻ mạnh có quyền thế tiền bạc luôn là kẻ thắng, là kẻ nắm sinh mệnh của kẻ yếu trong tay. Là người con hiếu thảo, Kiều không đành lòng để cha và em trai bị vu oan, bị tra tấn đánh đập tàn nhẫn đòi tiền chuộc mạng. Vì nhà nghèo không đủ tiền nạp cho đám hối mại quyền thế, Kiều bị ép vào đường cùng  phải bán mình chuộc cha và em, để đổi lấy sự an toàn cho gia đình. Đây là sự hy sinh thật cao cả đối với người con gái có giáo dục, với phẩm hạnh thanh cao và cốt cách cao quý. Nàng cũng đau đớn cắt đứt mối tơ tình với lời thề cùng Kim Trọng sẽ nên duyên cầm sắt, để có thể thực hiện lòng hiếu thảo đối với cha mẹ. Bên tình bên hiếu bên nào nặng hơn? Kiều cũng đã nặng tình với Kim Trọng và thề nguyền sẽ cùng chàng kết nghĩa trăm năm. Nhưng trong cảnh ngộ gia đình nàng lâm vào chốn cùng cực, nàng đành phải nuốt lệ phụ tình chàng để trả hiếu cho cha thoát cảnh bị đánh đập tù đày.

Sau khi Mã Giám Sinh mua Kiều với giá 400 lạng vàng, tay ma cô này đã chiếm đoạt trinh trắng của nàng rồi đưa nàng vào lầu Ngưng Bích, một động mãi dâm của mụ tú bà để cho khách mua vui. Sau đó, Kiều lần lượt lọt vào tay những gã sở khanh, phải chịu bầm dập dưới những cơn vũ bão dục tình của họ, lại thêm những trận đòn thiếu sống thừa chết của mụ tú bà ép buộc nàng phải tiếp khách. Kiều cảm thấy nhục nhã và xót xa cho chính bản thân mình; một người con gái nhà lành có giáo dục, đẹp đẽ thanh cao… giờ đây lạc loài nơi xứ lạ quê người, không một người thân, bị áp bức phải hành nghề xấu xa nhất trong xã hội mà gia đình nàng nào có hay:

            “Khi tỉnh rượu, lúc tàn canh

            Giật mình, mình lại thương mình xót xa”…

Không may! Kiều gặp Thúc Sinh người đã có vợ là Hoạn Thư, một người đàn bà ghen triệt để, đã chuộc Kiều ra khỏi lầu xanh. Cam lòng làm vợ lẻ của Thúc Sinh, Kiều làm sao tránh khỏi những trận đòn ghen chí tử và làm nhục của Hoạn Thư dành cho nàng. Sóng gió cuộc đời nàng chưa dừng lại nơi đây, Kiều bị bán vào lầu xanh lần thứ hai. Tấm thân yếu đuối của nữ nhi bao phen bị vùi dập bỡi những con người lòng lang dạ thú thì còn mong gì để sống. Nàng chỉ còn biết ngậm đắng nuốt cay sống cuộc đời đen tối ô nhục trong chốn lầu xanh để khách đến mua vui. Nàng tự hỏi thân phận con người được định đoạt bởi xã hội, bởi hoàn cảnh hay số mệnh đã được an bài:

            “Ngẫm hay muôn sự tại trời

            Trời kia đã bắt làm người có thân

            Bắt phong trần phải phong trần

            Cho thanh cao mới được phần thanh cao”…

Trong những ngày tháng đen tối ở thanh lâu, Từ Hải một người quân tử lui tới lầu xanh đã tha thiết yêu Thúy Kiều, và chuộc nàng ra khỏi chốn nhơ nhớp này. Từ Hải như một vị cứu tinh cứu vớt đời nàng. Kiều ngỡ rằng phận bọt bèo của nàng từ nay sẽ được êm ấm và được che chở bảo bọc của Từ Hải. Nhưng đời luôn không như ý mình mong muốn! Những ngày bình an chẳng được bao lâu thì Kiều bị mắc mưu của Hồ Tôn Hiến, tay này bày mưu lập kế đưa đến cái chết của Từ Hải một cách oan uổng. Kiều vô cùng ân hận về cái chết đau đớn đầy oan khiên của Từ Hải.  Niềm hy vọng cuối cùng của nàng đã vụt tắt! Trước mắt nàng là bóng tối dày đặc đang phủ kín, nàng không còn nhìn thấy ánh mặt trời như một tia hy vọng dù thật yếu ớt nhỏ nhoi. Để giải thoát một linh hồn đau khổ và tuyệt vọng, nàng liều mình nhảy xuống sông Tiền Đường hầu kết liễu cuộc đời đầy ô nhục trải dài suốt bao năm qua. Nhưng số mệnh của nàng chưa chấm dứt ở cõi trần ai, nàng được sư cô Giác Duyên cứu sống đem về chùa cho tá túc. Sau khi Kiều bày tỏ sự tình, sư cô động lòng thương xót đã cố gắng đi tìm Kim Trọng khắp nơi, hầu giúp cho Thúy Kiều có cơ hội nối lại duyên xưa sau mười lăm năm lưu lạc xa cách.

 Thương thay cho phụ nữ sống trong xã hội phong kiến mà phẩm giá con người bị chà đạp, vùi dập thảm thương. Thúy Kiều vì chữ hiếu phải bán mình chuộc cha để rồi đời nàng phải rơi xuống vực thẳm bùn nhơ của xã hội vô tâm, và đời nàng sẽ mãi mãi là cuộc đời…bất hạnh dở dang! May mắn thay nàng còn sống sót tái hợp với chàng Kim, nhưng câu thề hẹn “nên duyên chồng vợ gắn bó keo sơn” ngày nào làm sao có thể thực hiện được, dù cho cả hai vẫn còn yêu nhau. Sự trong trắng của nàng không còn nữa, nàng không xứng đáng làm vợ chàng, chỉ xin làm người bạn tri kỷ của chàng mà thôi. Những hủ bại trong xã hội phong kiến, một xã hội trọng nam khinh nữ ít nhiều gì cũng mang đến những hệ lụy, cùng với những hậu quả khó lường cho cuộc đời người đàn bà vốn yếu đuối mong manh như Thúy Kiều.

Kết bài, nhìn lại cuộc đời của ba người đàn bà trong ba tác phẩm: Lolita, Trà Hoa Nữ và Truyện Kiều… cho tôi một sự nhận xét thật tiêu cực về thân phận của người đàn bà bất hạnh dù ở trời Tây hay trời Đông. Đàn bà thuộc về phái yếu, vì thế họ phải chịu nhiều nỗi truân chuyên, chịu nhiều áp bức trong xã hội mạnh thắng yếu thua. Có những người đàn bà vì hoàn cảnh hay bị áp bức mà phải trở thành món đồ chơi cho đàn ông thỏa mãn dục tình. Tất cả những điều tồi tệ nhất sẽ đến với thân phận người đàn bà bán phấn buôn hương, từ những sự dèm pha khinh bỉ của xã hội dành cho họ. Hơn thế nữa, họ sẽ sống với nỗi ray rức hay ân hận trong những ngày tháng còn lại của cuộc đời. Hạnh phúc thật khó đến với những người đàn bà đã trót lỡ bước vào bùn nhơ; vì dĩ vãng đen tối như một bóng ma sẽ che khuất bầu trời mơ ước của họ mãi mãi. Thiên đường nào dành cho họ ở ngày mai…?

Kiều My, California, mùa thu 2022

Bài viết của NV Kiều My

Khi vừa hoàn thành tác phẩm đầu tay ĐÓA HOA NỞ MUỘN, tôi rất phân vân không biết nên làm gì; cất giấu nó đi mãi mãi hay nên thực hiện một buổi ra mắt sách cùng độc giả? Nếu chôn vùi đứa con tinh thần này muôn kiếp thì quá dễ dàng, nhưng tôi lại không đành lòng! Như một người đàn bà mang thai, cưu mang hài nhi trong dạ với bao yêu thương ấp ủ của một người mẹ…thì sau chín tháng mười ngày, hài nhi hẵn phải chào đời.

 Tình cờ một hôm đẹp trời của mùa xuân 2021, con gái Bảo Trâm chở tôi đến thăm vợ chồng Tina và Quốc Sĩ – một tay guitar điêu luyện trong làng nhạc Việt hải ngoại. Người nhạc sĩ dễ mến này đưa tôi đi xem phòng thu âm, nơi mà các nhạc sĩ thường gắn bó và say sưa làm việc với âm nhạc. Rồi hai cô cháu nói chuyện huyên thuyên về các ca nhạc sĩ và những sáng tác mới của Quốc Sĩ. Trong dịp này, bất chợt tôi tâm sự với Sĩ về tác phẩm của tôi vừa sáng tác xong, mong rằng Sĩ có thể góp ý với tôi nên làm gì. Không ngờ mắt Sĩ sáng lên rồi nhiệt tình nói:

            “Hay quá! Cô gặp đúng người rồi! Để Sĩ giới thiệu cô với anh trưởng nhóm Nhân Văn Nghệ Thuật và Tiếng Thời Gian…anh Việt Hải. Sĩ rất quý mến anh và chị Lệ Hoa, anh rất tốt sẽ giúp đỡ cô, cô đừng lo!”

Tôi vừa thoáng thấy có một cánh cửa hy vọng sắp mở ra, nhưng lại e ngại không biết anh trưởng nhóm có vui lòng giúp tôi không vì tôi chỉ là một người xa lạ đối với anh. Chừng vài phút sau, Sĩ hăng hái thực hiện ngay kế hoạch làm người trung gian kết nối đường dây:

            “Chào anh Việt Hải! Anh khỏe không? Hôm nay Sĩ giới thiệu với anh cô của Sỹ là Kiều My muốn ra mắt sách, anh có thể giúp cho cô của Sĩ được không?…”

Qua dăm ba câu thăm hỏi trao đổi với nhà văn Việt Hải,  Sĩ trao điện thoại cho tôi bèn dặn dò:

            “Cô cố gắng nghe vì anh Việt Hải bị stroke hai lần; vì thế, tiếng nói của anh không được rõ ràng lắm!”

Quả thật vậy! Khi cầm điện thoại và áp sát vào tai, tôi nghe được giọng nói của anh Việt Hải… đã gây cho tôi niềm cảm xúc ngập tràn. Anh cố gắng nói để tôi được hiểu ý của anh rằng: anh sẵn sàng giúp tôi ra mắt sách. Giọng anh khàn khàn ngọng nghịu, có đôi lúc thở nặng nề mệt nhọc, làm tôi rất e ngại và thương cảm cho anh. Tôi tự hỏi: không biết tôi có làm mất thời giờ và làm phiền cho sức khỏe của anh chăng? Trong tôi chứa đầy ngạc nhiên không lẽ trên đời này còn có người tốt như thế sao? Anh chưa biết tôi là ai, người như thế nào…mà dám mở rộng vòng tay chào đón và giúp đỡ nhiệt tình một người xa lạ chưa bao giờ gặp mặt; hơn thế nữa, anh là người không được khỏe mạnh cho lắm!

Trên đường về, tôi luôn nghĩ ngợi về nghĩa cử cao đẹp của một người mang tên Việt Hải, trưởng nhóm Nhân Văn Nghệ Thuật và Tiếng Thời Gian. Tôi không thể hình dung anh như thế nào, người ra sao, bao nhiêu tuổi?…Dường như anh là khuôn mẫu của một người chỉ muốn cho đi mà không cần nhận lại. Nhất là trong lãnh vực văn chương và nghệ thuật. Anh luôn khuyến khích và hướng dẫn những mầm non văn chương, những ngòi bút còn non nớt,  hãy cố gắng đọc thật nhiều và viết thật nhiều để hình thành những tác phẩm giá trị cho đời và nhất là để bảo tồn văn hóa Việt. Bao lâu còn văn hóa Việt, tiếng nói Việt, thì dân tộc Việt  vẫn còn tồn tại; dù cho người Việt có tản mác khắp nơi trên địa cầu này.

Chỉ sau một thời gian ngắn ngủi, tác phẩm ĐÓA HOA NỞ MUỘN được anh Việt Hải đưa qua nhà văn kiêm chủ bút Khánh Lan chỉnh sửa những sơ sót trong bản thảo. Sau đó lần lượt được trao qua bàn tay kỹ thuật nhà nghề của anh Phạm Hồng Thái ở tận San Jose trau chuốt, sắp xếp, trình bày rất đẹp mắt. Ngoài ra, bìa sách được nhà văn kiêm họa sĩ Vi Khiêm vẽ một đóa hoa hồng rạng rỡ vươn lên khoe sắc trong cảnh mùa thu rất ư nghệ thuật…Tất cả thật tuyệt vời ngoài sự mong đợi của tôi! Cầm quyển sách ĐÓA HOA NỞ MUỘN thật đẹp, thật mượt mà trên tay mà trong lòng thầm cảm ơn tất cả các vị Việt Hải, cô Khánh Lan, anh Hồng Thái và anh Vi Khiêm, đã chung tay hoàn chỉnh sách ĐÓA HOA NỞ MUỘN của Kiều My, như một báu vật.

RA MẮT SÁCH CỦA NV KIỀU MY

Nhóm Nhân Văn Nghệ Thuật và Tiếng Thời Gian tạm ngưng hoạt động khoảng hai năm vì dịch bệnh Corona Virus lan tràn. Khi dịch bệnh không còn phát triển mạnh nữa, thì nhóm hoạt động trở lại và ĐÓA HOA NỞ MUỘN được nhà văn Việt Hải khởi động cho ra mắt với độc giả vào mùa hè tại Nam California, ngày Chủ nhật 15 tháng Tám năm 2021. Trong sự kiện quan trọng và đầy ý nghĩa về văn chương và nghệ thuật mà nhà văn Việt Hải luôn hăng say tổ chức và quy tụ giới cầm bút, truyền thông, báo chí… góp mặt trong chương trình như một sự khích lệ lớn lao cho các tác giả. Ngoài ra, các nhà văn, thi sĩ, ca sĩ trong nhóm Nhân Văn Nghệ Thuật và Tiếng Thời Gian, gia đình và thân hữu của tác giả tham dự đông đảo trong không khí thân thiện cởi mở. Trong buổi ra mắt sách luôn luôn gồm 2 phần:

1/ Phần văn học: dưới sự chủ tọa của nhà văn Việt Hải cùng các diễn giả như: nhà văn Nguyễn Quang, nhà văn kiêm giáo sư Quyên Di, nhà văn Khánh Lan, nhà văn Vi Khiêm v.v…Phần này giới thiệu về tiểu sử tác giả và tham luận về tác phẩm.

2/ Phần văn nghệ: do nhóm Tiếng Thời Gian phụ trách, dưới sự điều khiển của ca nhạc sĩ Lâm Dung, cùng với tiếng hát của các ca sĩ Thụy Lan, Lệ Hoa, Ngọc  Quỳnh, Minh Thư, Ái Liên v.v…

Hai phần văn học và nghệ thuật kết hợp nhịp nhàng đã làm tăng thêm phần sống động và vui tươi cho buổi ra mắt sách. Những nhạc phẩm được trình diễn trong chương trình cũng được chọn lọc theo chủ đề của sự kiện.

Nhà văn Việt Hải cùng ban diễn giả đã chu toàn vai trò mô tả thật sống động về nội dung của tác phẩm ĐÓA HOA NỞ MUỘN. Trong đó, tác giả đã trau chuốt từng nét vẽ uyển chuyển để tạo nên bức tranh đẹp tuyệt vời của một tình yêu huyền thoại, mà chắc hẵn ai trong chúng ta cũng đều mơ ước. Động lực chính khiến tác giả dàn dựng lên một bối cảnh yêu đương nồng nàn của đôi uyên ương trong sự thủy chung, vì cảm kích mối tình bất diệt của chính tác giả với nàng kiều Selma Karamy trong UYÊN ƯƠNG GÃY CÁNH ( The Broken Wings ) của nhà văn nổi tiếng Lebanon KAHLIL GIBRAN. Qua HỒN BƯỚM MƠ TIÊN của KHÁI HƯNG, tác giả cũng thương cảm cho mối tình thanh cao dưới bóng từ bi của thí chủ Ngọc và chú tiểu Lan. Thêm lần nữa, tác giả lại xót xa cho hai người trẻ ROMEO ET JULIETTE yêu nhau trong nghịch cảnh, không được lấy nhau nên sau cùng đã chết bên nhau cho trọn cuộc tình của WILLIAM SHAKESPEAR. Trong LOVE STORY của ERICH SEGAL, hai kẻ bất hạnh là Oliver Barrrett và Jennifer Cavilleri yêu nhau tha thiết. Nhưng vì sự cấm đoán khe khắt của gia đình danh giá Barrett mà đưa đến một kết cuộc bi thương….Vì những chuyện tình thủy chung đầy nước mắt và tuyệt vời này…khiến tác phẩm ĐÓA HOA NỞ MUỘN đã ra đời. Trong quyển sách bé nhỏ này chứa đầy tính nhân bản của tình yêu đôi lứa, tình gia đình, tình bạn hữu và tình yêu quê hương. Sau cùng, mọi người đều nhỏ lệ tiếc thương cho đôi uyên ương phải gãy cánh, vì người chồng vĩnh viễn từ giã cõi đời để lại người vợ hiền trung trinh và hai con thơ trong đau đớn nghẹn ngào. Sự việc này đã nói lên triết lý về cuộc đời: không có gì tồn tại mãi mãi và không gì gọi là vĩnh cửu trên đời này!

Buổi ra mắt sách đã thành tựu. Tôi thở phào nhẹ nhõm vì gánh nặng đã được trút xuống khỏi đôi vai. Mọi việc được hoàn tất tốt đẹp là nhờ vào sự nhiệt tình cũng như sự tổ chức chu đáo của anh Việt Hải, cùng với sự hỗ trợ tích cực của các văn thi sĩ và các ca sĩ trong nhóm âm nhạc Tiếng Thời gian . Tôi ngẫm nghĩ về câu nói đầy ý nghĩa của một văn hào: “Hãy quan tâm những gì xung quanh bạn và biết ơn những gì bạn có được trong cuộc sống ngắn ngũi này.”( Observe around you and be thankful for all that you have in this transitory lifetime.)

Một điều thật lạ và đầy ngạc nhiên, khi tôi khám phá ra văn sĩ Việt Hải viết hàng ngàn bài viết trong hơn ba mươi năm, những bài viết thật giá trị về văn chương và hàng ngàn bài thơ quê hương, tình yêu, lãng mạn, nhưng anh chưa hề có một cuốn sách nào cho riêng anh để ra mắt cùng độc giả; bởi anh chỉ viết in chung giúp cho sách của nhóm bạn bè được hình thành. Việt Hải là thế! Anh vì mọi người hơn vì mình! Tấm lòng anh thật bao la… hiếm có! Anh không ích kỷ! Anh không màng lợi danh! Tôi rất may mắn là thành viên của nhóm Nhân Văn Nghệ Thuật và Tiếng Thời Gian và được hoạt động chung với anh. Anh luôn vui vẻ với mọi người, hình như anh thích những cuộc gặp gỡ hàn huyên. vui đùa với bạn bè. Anh là chim đầu đàn của nhóm, sẵn sàng nâng đỡ và hướng dẫn những thành viên trong nhóm khi gặp khó khăn trong văn chương hay thơ nhạc. Chúng tôi rất quý mến và biết ơn những gì anh đã làm cho chúng tôi. Ở đây có rất nhiều nhà văn, nhưng khó tìm được người hy sinh bỏ thời gian và công sức để giúp mình bước lên để đạt được sự thành công.

RA MẮT SÁCH CỦA NV KHÁNH LAN

Thừa thắng xông lên! Sau buổi ra mắt sách tốt đẹp của Kiều My, anh Việt Hải ra tay giúp cho bốn quyển sách của nhà văn Khánh Lan được trình làng cùng độc giả:

–DĨ VÃNG KHÔN NGÔI. Mọi người trong chúng ta đều có dĩ vãng với những kỷ niệm buồn vui trong quá khứ. Dù trong cuộc sống thăng trầm bôn ba của hiện tại, nhưng trong phút giây nào đó, dĩ vãng lại lãng đãng trôi về từ trong ký ức dường như đã ngủ quên. Những kỷ niệm của quá khứ đó có thể cho ta một nụ cười ngắn ngủi hay những tiếng thở dài lê thê, khi nó trở về từ nấm mồ của thời gian.

–TUYỂN TẬP TRUYỆN TRINH THÁM, THÁM TỬ LÊ MINH. Tác giả viết lên những câu chuyện trinh thám hồi hộp gay cấn, gợi lên óc tò mò của độc giả mà nhân vật chính Lê Minh đã đưa người đọc vào mê hồn trận của những pha mạo hiểm cam go, sự giằng co giữa  sống chết chỉ trong gang tấc.

–ĐÔI NÉT VỀ 10 TÁC GIẢ ÂU MỸ CẬN ĐẠI. Nhà văn Khánh Lan viết về những tác giả lừng danh qua các tác phẩm để đời của họ. Chẳng hạn như: Alexandre Dumas, Jr.(Pháp) với cuốn La Dame aux Camelias (Trà Hoa Nữ). Andre’ Gide (Pháp) với cuốn La Porte E’troite (Khung Cửa Hẹp). Erich Segal (Hoa Kỳ) với Love Story (Chyện Tình Yêu) và Ernest Hemingway với The Old Man and The Sea ( Ngư Ông và Biển Cả ) v.v..

-TUYỂN TẬP TRUYỆN NGẮN: TÌNH YÊU, CUỘC ĐỜI VẢ ĐỊNH MỆNH. Tác giả góp nhặt lại những mẫu chuyện của 45 năm về trước qua một quãng đường dài với biết bao đau thương. Những câu chuyện thương tâm trong thời chiến, nỗi đau mất nước, những cuộc chia lìa xót xa hay những chia ly tang tóc…đã đưa đẩy con người vào vòng xoáy triền miên của cuộc đời trong bể khổ – Như Đức Phật Thích Ca đã nói: “Đời là bể khổ”! Đời người ít nhất một lần cũng phải bước vào bể khổ của cuộc đời trước khi đến miền miên viễn của bên kia thế giới.

RA MẮT SÁCH CỦA NV NGUYỄN QUANG

Cũng vẫn là nhà văn Việt Hải, lần này anh lại tổ chức buổi ra mắt sách cho nhà văn Nguyễn Quang với hai tác phẩm: Ôn Cố Tri Tân và Phận Đàn Bà. Anh là người luôn lạc quan và yêu đời, anh thích vui họp mặt với bạn bè; vì thế, tôi cũng có niềm vui lây với anh trong những buổi họp mặt đình đám này. Đây cũng là điều thú vị về anh. Anh cùng với phu nhân đáng yêu Lệ Hoa góp mặt mọi sự kiện, vì anh luôn là chủ sự. Nếu không có anh chỉ đạo, có lẽ mọi việc khó thành tựu. Ban diễn giả hôm nay gồm có các nhà văn như:  Quyên Di, Việt Hải, Khánh Lan và Kiều My bàn luận và tham khảo hai tác phẩm của nhà văn Nguyễn Quang:

–ÔN CỐ TRI TÂN: do từ nhóm chữ “ Ôn cố nhi tri tân, khả dĩ vi sư hỉ “; có nghĩa là: ngẫm nghĩ việc xưa để hiểu việc nay, hành vi này đáng là bậc thầy. Cũng như văn hào Anh, Percy Bysshe Shelly đã nói: “Không lo sợ khi hướng về tương lai qua những bài học đau thương từ quá khứ.” Trong Ôn Cố Tri Tân, tác giả đã đề xuất những bí quyết, những kinh nghiệm hay những bài học kinh điển như kim chỉ nam mà có thể tạo nên thành công cho mọi người. Không nghi ngờ gì khi chúng ta đã trãi nghiệm những thất bại của quá khứ, để tạo thành những bài học quý giá cho tương lai. Như trong dân gian có câu: “Thất bại keo này, ta bày keo khác”, hay “Thất bại là mẹ thành công” vậy.

–PHẬN ĐÀN BÀ: Nhà văn Nguyễn Quang rất đỗi chạnh lòng khi nhìn thấy cảnh ngộ của người đàn bà, nhất là người đàn bà Việt Nam phải cam lòng chấp nhận mọi hoàn cảnh đưa đến trong thời bình cũng như thời chiến. Suốt một đời làm thân phận người đàn bà đầy gian nan, gánh vác hy sinh cho chồng con, xứng đáng để được vinh danh muôn thuở. Như qua nỗi ngậm ngùi của thi sĩ Tú Xương trong bài thơ THƯƠNG VỢ:

“Quanh năm buôn bán ở mom sông

Nuôi đủ năm con với một chồng

Lặn lội thân cò khi quãng vắng

Eo sèo mặt nước buổi đò đông”…

Hoặc thương cho phận đàn bà qua hai câu thơ đầy xót xa:

“Con cò lặn lội bờ sông

Gánh gạo nuôi chồng tiếng khóc nỉ non”

RA MẮT SÁCH CỦA HAI NHÀ VĂN HẬU DUỆ TỰ LỰC VĂN ĐOÀN: NV TỪ DUNG & NV NGỌC CƯỜNG

Anh Việt Hải làm việc không ngừng nghỉ và rất vui khi những thành viên trong nhóm ra mắt sách thành công. Bước kế tiếp anh tổ chức cho hậu duệ Tự Lực Văn Đoàn, tiêu biểu là hai nhà văn Từ Dung và Ngọc Cường được có cơ hội trình làng hai tác phẩm: Ba Chị Em (Ngọc Cường) và Hồi Tưởng (Từ Dung).

THÀNH PHẦN DIỄN GIẢ ĐƯỢC TỔ CHỨC DƯỚI HÌNH THỨC HỘI THÀO

Đi lần về quá khứ! Vào những lớp Trung học đệ nhất cấp, ông thầy Việt văn của tôi say sưa giảng thao thao bất tuyệt về Nhóm Tự Lực Văn Đoàn với những tác phẩm giá trị đã được đưa vào nền văn học trước 1975, dưới thời Việt Nam Cộng Hòa.

Để bước vào một nền văn học mới mẽ như bước vào một ngày mới với ánh nắng ban mai rực rỡ, như một cuộc cách mạng về văn hóa của xã hội Việt Nam vào nửa bán thế kỷ 20. Thầy giới thiệu cho cả lớp về nhóm Tự Lực Văn Đoàn, bằng giọng trầm trầm đầy sức sống, thầy giảng:

“Nhóm này đã ra đời vào năm 1935 bởi các nhà văn tiên phong như: Nhất Linh – Nguyễn Tường Tam, Thạch Lam – Nguyễn Tường Lân, Hoàng Đạo – Nguyễn Tường Long và các văn thi sĩ như Tú Mỡ, Thế Lữ, Khái Hưng, Xuân Diệu v. v. Nhóm này ảnh hưởng nền văn chương Pháp, mang đến một khuynh hướng mới, một làn gió mới cho nền văn học Việt Nam. Song song với tư tưởng và lối văn phong  trong sáng, phóng khoáng hơn so với tư tưởng và lối hành văn của Hán Nho ngày trước trong các tác phẩm. Về mặt nội dung tư tưởng, các tác phẩm của Tự Lực Văn Đoàn thấm đượm tinh thần nhân văn, chống lễ giáo phong kiến, chống những hủ tục không còn thích hợp khi nền văn minh Âu Tây đã ảnh hưởng vào Việt Nam. Điển hình như hai nhân vật chính là Dũng và Loan trong tác phẩm Đoạn Tuyệt của Nhất Linh. Thời điểm xãy ra cốt truyện khi mà cuộc đấu tranh giữa tư tưởng mới và cũ trong xã hội Việt Nam đang hồi quyết liệt”…

Trong buổi ra mắt sách hôm nay thật đặc biệt, mọi người được nhìn thấy hai hậu duệ của Tự Lực Văn Đoàn là nhà văn Ngọc Cường và Từ Dung. Hai vị được thừa hưởng dòng máu văn chương của gia đình vọng tộc, một gia tộc danh giá và đã hình thành hai tác phẩm được ra mắt cùng độc giả:

–TÁC PHẨM BA CHỊ EM CỦA NV NGỌC CƯỜNG: Câu chuyện về một đứa trẻ mồ côi mẹ từ lúc còn thơ ấu nên khao khát tình mẫu tử khôn nguôi. Khi lớn lên mang đầy hệ lụy tự ti mặc cảm để rồi sống quay lưng với cuộc đời. Để rồi khước từ những thú vui hay những cuộc hội họp với bạn bè, mà chỉ muốn sống ẩn dật, gậm nhấm những suy nghĩ tiêu cực miên man chảy trong đầu óc.

Cách diễn đạt tâm lý nhân vật chính trong truyện thật sâu sắc và rất thực, khiến cho chúng ta liên tưởng đến nhà văn William Maugham ( một cây bút nổi tiếng về truyện ngắn cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20)

– TÁC PHẨM HỒI TƯỞNG CỦA NV TỪ DUNG: Tác giả đưa chúng ta trở về Saigon với những kỷ niệm đẹp, của những ngày tháng mơ mộng dưới mái trường thân yêu, hay dưới những hàng cây xanh của những buổi hẹn hò thời thanh xuân…Vì thời cuộc phải bỏ lại quê hương, để rồi bôn ba nơi xứ người với những thăng trầm trong cuộc sống. Tác giả nói về cuộc đời thật của chính mình, từ một ca sĩ nổi tiếng, đến một nhà giáo, lận đận với nhiều mối tình…nhưng chỉ có một tình yêu trong đời.

Qua tác phẩm Hồi Tưởng, nhà văn Từ Dung muốn nhắn gửi chúng ta một thông điệp, nhất là giới phụ nữ rằng: dù cuộc đời gặp nhiều gian truân thử thách, hãy kiên cường đứng lên và khắc phục những thử thách đó và tiếp tục bước đi.

Để kết thúc chương trình ra mắt sách của các văn thi sĩ năm 2022, nhà văn Việt Hải dốc toàn lực tổ chức ra mắt hai tập thơ của hai thi sĩ gạo cội là Dương Hồng Anh và Lê Trọng Nguyễn Nga sau bao ngày chuẩn bị chu đáo, được diễn ra thật tưng bừng.

RA MẮT SÁCH CỦA HAI NHÀ THƠ: NỮ SĨ DƯƠNG HỒNG ANH & NHÀ THƠ LÊ NGUYỂN NGA.

Hai quyển tập thơ với những trang giấy mỏng nhẹ nhàng, nhưng nặng hồn thi nhân với những xúc cảm rung động từ con tim mang cống hiến cho người:

– MẦU THỜI GIAN CỦA NỮ SĨ DƯƠNG HỒNG ANH: Tuổi đời thi sĩ đã cao, nhưng tâm hồn vẫn trẻ trung, màu thời gian vẫn còn tươi như những chiếc lá xanh mượt mà của mùa xuân. Tâm hồn thi sĩ bàng bạc tình yêu tha nhân, tình quê hương đất nước, yêu thiên nhiên…tất cả đã quyện trong những vần thơ nhẹ nhàng trầm bỗng. Những vần thơ trong sáng như ánh trăng rầm vằn vặt trong đêm đã được gói gọn trong Màu Thời Gian của nữ sĩ Dương Hồng Anh.

–LẬT TRANG SÁCH CŨ CỦA THI SĨ LÊ NGUYỄN NGA: Tác giả hồi tưởng lại những ngày tháng cũ, những bạn bè xưa của khung trời Saigon thuở nào. Nỗi nhớ khôn nguôi người bạn đời đã về miền miên viễn, đã tạo thành những vần thơ như những tiếng thở than trong đêm trường. Thi sĩ yêu quê hương, yêu những chiến sĩ oai hùng, yêu mùa thu có lá vàng bay, yêu màu tím hoa phượng vĩ…đã dệt nên những vần thơ êm ái qua điệu nhạc du dương lay động hồn người.

Hôm nay, cũng là dịp mừng sinh nhật thứ 93 của thi sĩ Dương Hồng Anh. Mọi người gửi đến bà những lời chúc đẹp nhất, với những đóa hồng tươi thắm như nụ cười rạng rỡ trên đôi môi bà.

MỪNG SINH NHẬT HAI NHÀ THƠ: DƯƠNG HỒNG ANH & LÊ NGUYỄN NGA

Nhìn nhị vị thi sĩ Dương Hồng Anh và Lê Trọng Nguyễn Nga, tôi rất cảm kích và thương mến gửi đến nhị vị bài thơ như lời chúc tốt đẹp nhất dành cho nhị vị:

                                                  TUỔI VÀNG

                                    Dâng đời bao ý thơ huyền dịu

                                    Theo gió thoảng…ru hồn thi nhân

                                    Thời gian sương rơi trên mái tóc

                                    Tuổi vàng tô thắm mấy cung tơ

                                    Ngây ngất hồn thơ vương nắng úa

                                    Chiều về hoa khép nhẹ bờ mi

                                    Lặng nghe dòng đời hồn thổn thức

                                    Mênh mang nét đẹp…tuổi hoàng hôn

                                    Hồn lạc về đâu thi nhân hỡi!

                                    Vần thơ mềm như khúc nhạc êm

                                    Nhạc và thơ như mây với gió

                                    Gió cuốn mây trôi trong nắng vàng

                                    Nắng có phai màu hồn thi sĩ?

                                    Hay…

                                    Nắng vẫn lung linh cùng gió mây?

Kiều My, Mùa thu California, 2022