Book Preface Nữ Sĩ Dương Hồng Anh & Khánh Lan *** Thi tập thứ 12, tên tựa “Những Gì Để Nhớ” của Nữ sĩ Dương Hồng Anh. Khánh Lan viết giới thiệu.
Khánh Lan gởi lời cám ơn NV Việt Hải đã dành những mỹ từ thân quý khi kể những kỷ niệm về Khánh Lan.
Quý anh chị thân mến,
Với Khánh Lan, ai hướng dẫn cô thường khen cô siêng năng và thông minh. Anh Phạm Hồng Thái đã chỉ dẫn cô về layout sách, graphic design, học nhạc, soạn lyrics… cô học khá nhanh. Tôi chỉ dẫn Khánh Lan về văn biên khảo, văn phê bình tác phẩm thi ca hay văn xuôi, cô năng động, nhanh lẹ lãnh hội. Bố chồng Khánh Lan (nhà thơ Việt Cường) và chú chồng Khánh Lan (nhà thơ Tráng Hạc) qua đời để lại cho cô cả ngàn bài thơ. Hai cụ say mê thi ca một thuở Hà Nội xa xưa 1940s-50s, vào Sài-Gòn thi ca thuở Nghệ thuật Tao Đàn của Đinh Hùng, Nguyễn Đình Toàn. Khánh Lan thừa hưởng máu thi ca gia đình, rồi nay Khánh Lan được nhà thơ vong niên Dương Hồng Anh nhận làm bạn thơ.
Liên nhóm Nhân Văn Nghệ Thuật & Tiếng Thời Gian hiện soạn và in tập thơ thứ 12, với tên tựa “Những Gì Để Nhớ” của Nữ sĩ Dương Hồng Anh. Khánh Lan viết giới thiệu và những kỷ niệm với tác giả của thi tập mới.
Tôi đề nghị Khánh Lan nên nghiên cứu thêm thơ Limestone của người Anh, thơ Nga như Ivan Turgenev, Anna Akhmatova, Alexander Pushkin. Ngoài thơ Pháp, Anh, Việt, nên tìm hiểu thêm về thơ Sijo (Đại Hàn) và Haiku (Nhật Bản).
Thể thơ Sijo (Hàn Quốc) và Haiku (Nhật Bản) vốn là di sản văn học quí giá trong nền thi ca nói riêng và văn học nói chung của hai nước góp phần tạo nên cốt cách và tâm hồn dân tộc. Nhìn trong mối tương quan về mặt thể loại xét trên cách nhìn bình diện, dưới những ảnh hưởng và tác động của các ỵếu tố khách quan cùng với những vấn đề khác, chúng tôi thấy thể thơ Sijo và Haiku có những nét tương đồng và dị biệt. Khảo sát hai thể thơ trên từ nhiều góc độ chúng tôi cho rằng, giữa chúng có những điểm gần gũi gặp gỡ nhau nhưng chúng có những nét khác biệt.
Thi ca vốn nằm trong phạm trù Mỹ học. Khái quát khi nhìn chung thì Mỹ học (Aesthetics) ngày nay đã được giới học giả hàn lâm thừa nhận nó là một bộ môn của triết học, và môn học này chú trọng đến vấn đề tìm hiểu cái đẹp và cái xấu, nghiên cứu xem những đặc tính về cái đẹp và cái kém đẹp đó có thực sự hiện hữu trong tác phẩm nghệ thuật như thi ca hay chỉ có trong suy tưởng của cá nhân người thưởng ngoạn.
Mỹ học cũng có nhiệm vụ nghiên cứu các triết thuyết liên quan đến nghệ thuật, các phê bình có tính cách triết lý của các nghệ phẩm, và thẩm định đặc tính triết học của các hành động nghệ thuật. Các phản ứng tình cảm và tâm lý của con người đối với các yếu tố của nghệ thuật như màu sắc, âm thanh, đường nét, hình tượng, và ngôn ngữ.
Nhìn lại lịch sử Việt Nam trải dài hơn hai ngàn năm trong đó có hơn một ngàn năm bị lệ thuộc Trung Hoa, và hơn một trăm năm là đất thuộc địa của Pháp, nhiều người sẽ tự hỏi văn học Việt Nam đã phản ứng thế nào đối với những giai đoạn bị làm thuộc địa đó. Một cách chung có thể nói là nền văn học Việt Nam còn nặng tinh thần thuộc địa đối với văn hóa Trung Hoa cũng như văn hóa Pháp dù đã được độc lập với Tàu hơn một ngàn năm và độc lập với Pháp hơn bảy mươi năm. Dùng cái hay của người biến thể Việt hóa ra cái hay của ta. Thơ tự do (Vers libre do người Pháp), thơ Đường (Hoa thi, Tang poems). Haiku hay Sijo thơ cổ ảnh hưởng Hoa thi nét thiền triết thiên nhiên (Taoism hay Daoism)
Sự thưởng ngoạn thi ca có tính cách mỹ học là kết quả của một sự kết hợp nhuần nhuyễn và phức tạp giữa những thái độ chủ quan và khả năng thẩm định nghệ thuật của người thưởng ngoạn. Sự phản ứng đối với những nghệ phẩm thơ của người thưởng ngoạn được gọi là kinh nghiệm thi ca mỹ học (the aesthetic poetry experience).
Tác giả Lưu Nguyễn Từ Thức của sách Tuyển Tập Khảo Luận Văn Học đề nghị nền văn học Việt Nam hãy sớm nhận thức để vượt ra khỏi các lũy tre để nhìn xem thế giới bên ngoài đang tiến bước hướng về phía trước và bỏ xa chúng ta, hãy khai phá các khu rừng thâm u kỳ bí của nền văn học thế giới. Nếu không mau thức tỉnh hầu sánh vai cùng người để cải tiến và nâng cao các chuẩn mực cho giá trị của mỹ học, thì văn học Việt Nam sẽ khó thoát ra khỏi các vòng rào nhỏ hẹp của các thôn làng, hoặc các bức tường rào của các ghetto văn học. Tôi đồng ý với Lưu Nguyễn Từ Thức, hãy mở rộng tầm nhìn với cái hay, với nét đẹp của văn chương xứ người.
Trần Việt Hải, Los Angeles 7/2023
Dưới đây là lời mở đầu của Nhà Văn Khánh Lan cho tập thơ mới nhất của Nữ Sĩ Dương Hồng Anh, “Những Gì Để Nhớ”. Và Nhà Văn Việt Hải sẽ viết bạt cho sách. Tập thơ “Những Gì Để Nhớ” sẽ ra mắt quý đồng hương năm 2024.
Hữu duyên thiên lý năng tương ngộ
Nhân duyên đối diện kiến tương phùng.
Hai câu thơ mở đầu cho bài viết này có chữ “Hữu duyên” và “Nhân duyên”, vì sự thể như duyên tiền định, mà định mệnh là do Liên nhóm Nhân Văn Nghệ Thuật & Tiếng Thời Gian đã tạo cơ hội cho tôi gặp được Nữ Sĩ Dương Hồng Anh, và từ ngày ấy, chúng tôi làm thơ tặng nhau. Những mỹ từ mà một thi nhân cao tuổi hạc vàng vong niên như Nữ Sĩ đã ưu ái dành cho một người bạn thơ tâm giao như tôi, hẳn là “tri ngộ thi ca”. Xin trích một vài bài thơ sau đây:
THÂN TẶNG CÔ KHÁNH LAN
Cùng thuyền cùng hội văn chương
Khánh Lan thùy mị dễ thương tuyệt vời
Tiếng ca bay bổng lưng trời
Thơ văn lưu loát cho đời nở hoa
Suối nguồn thân ái bao la
Trời quê đất khách chan hòa mến thương
Nhạc thơ rung động ngàn phương
Vườn hoa văn nghệ thơm hương tao đàn
Con đò chở chữ thênh thang
Chở thơ tôi tặng Khánh Lan ân cần
Lung linh dưới nắng xuân vàng
Tình thơ tình bạn chứa chan mộng lòng
(Dương Hồng Anh, 4/2020)
CHÚC MỪNG NỮ SĨ KHÁNH LAN
(Hồng Anh mến gởi Khánh Lan)
Hạ trắng chiều nay hoa nở rộ
Đẹp giòng thơ nhạc dưới trời xanh
Của người bạn quý, thương và mến
Nhu mì hiền hậu dáng thanh thanh
Nữ sĩ Khánh Lan thật tuyệt vời
Giao duyên thơ nhạc hiến dâng đời
Nhân Văn Nghệ Thuật hồn tao nhã
Nụ cười xinh xắn nở trên môi
Tao đàn vẫn hẹn ngày vui mới
Họp mặt văn chương buổi đẹp trời
Mừng đón Khánh Lan ra tác phẩm
Một chiều thơ nhạc nắng hồng tươi…
Dương Hồng Anh (9/2021)
THÁNG CHÍN MÙA THU
(Tặng bạn tôi, Khánh Lan)
Đường chiều thơ nhạc một niềm vui
Tình nghĩa văn chương mãi sáng ngời
Phone đến mang theo niềm cảm mến
Nụ cười thân ái nở trên môi
Như đã quen nhau tự thuở nào
Văn thơ tình bạn quý làm sao
Khánh Lan ơi! Nhạc thơ còn đấy
Hương sắc thời gian vẫn đẹp màu
Ta vẫn bên nhau để hẹn hò
Tao đàn nhóm họp đọc văn thơ
Chúc mừng nữ sĩ ngày ra sách
Tháng chín mùa thu thỏa ước mơ.
Dương Hồng Anh (9/2021)
MỘT PHƯƠNG TRỜI MỘNG
(Hồng Anh mến gởi Khánh Lan & Mạnh Bổng)
“Mạnh Bổng Khánh Lan viên ngọc quý
Tài hoa thơ nhạc rất thân thương
Nhân Văn Nghệ Thuật cùng chung bước
Hai trái tim vàng mộng một phương.”
Dương Hồng Anh (11/2022)
Đáp lại tình bạn thơ tâm giao, tôi có ý định thảo một bài thơ lục bát lấy ý thơ của Jeannette Le Fèvre, bài thơ Tu es dans mes pensées, gửi tặng lại người bạn thơ vong niên, Hồng Anh.
BÀI THƠ CẢM TÁC VỀ NỮ SĨ DƯƠNG HỒNG ANH
(Khánh Lan kính gửi thi nhân Dương Hồng Anh)
Thi nhân ở tuổi vong niên
Hạc vàng thần tượng giỏi miền thi ca
Thơ văn mắc nối hai ta
Tâm đầu ý hợp vẫn là văn chương
Tình bạn chất chứa tình thương
Sáng ngời tinh tú bốn phương tuyệt vời
Thi ca tâm đắc cho đời
Ân sâu châu báu bao lời khuyên lơn.
Tâm tình tri kỷ chịu ơn
Khánh Lan kính gởi thi Anh Dương Hồng
Khánh Lan (7/2023)
DUYÊN TIỀN ĐỊNH
Nữ Sĩ Dương Hồng Anh & Khánh Lan
(Theo lời yêu cầu của NS Dương Hồng Anh tôi sẽ dùng chữ Cô thay cho chữ Nữ Sĩ trong bài viết này. Nhưng để tỏ lòng kính quý tôi xin được phép dùng chữ C hoa chữ “Cô”).
Thấm thoát thế mà đã 5 năm (2019-2023) trôi qua kể từ ngày tôi gặp Nữ Sĩ Dương Hồng Anh, có lẽ chỉ độ chưa tròn một năm sau ngày tôi gia nhập Liên Nhóm Nhân Văn Nghệ Thuật & Tiếng Thời Gian. Có thể nói đây là “Duyên kỳ ngộ” cho tôi gặp được Nữ Sĩ, bởi “Cô ” cũng mới gia nhập hội sau tôi vài tháng. Hôm ấy là ngày 26 tháng 10 năm 2019, và là ngày tưởng niệm của ông Kiến Trúc Sư (KTS) Nguyễn Tường Quý, một hậu duệ trong nhóm Tự Lực Văn Đoàn (TLVĐ). KTS Nguyễn Tường Quý là cháu gọi bằng chú của 3 nhà văn Nhất Linh, Hoàng Đạo, Thạch Lam, và là anh của Nhà Văn (NV) Ngọc Cường.
Ngày ấy, tôi thay mặt NV Việt Hải và Liên Nhóm Nhân Văn Nghệ Thuật & Tiếng Thời Gian (NVNT & TTG) để chia sẻ những kỷ niệm của tôi với KTS Nguyễn Tường Quý trong buổi ra mắt tác phẩm “Hệ Lụy” của em trai ông, NV Ngọc Cường, tại tòa soạn nhật báo Người Việt, năm 2016. Tôi vẫn nhớ là ngay sau khi buổi lễ tưởng niệm chấm dứt, NV Việt Hải giới thiệu tôi với NS Dương Hồng Anh, một nhà thơ với dáng dấp nhỏ bé, mái tóc bạc trắng, khuôn mặt nhân hậu. Trước mắt tôi, một Dương Hồng Anh với nụ cười luôn nở trên môi khiến cho người đối diện cảm thấy dễ gần với Cô. Nhưng vì mới gặp Cô lần đầu, tôi hơi e dè và cân nhắc lời nói trong lúc thưa chuyện cùng Cô. Thật là trái với những suy nghĩ và sự dè dặt không cần thiết của tôi, Cô đã cầm lấy tay tôi, ánh mắt trìu mến, giọng nói dịu dàng, Cô ân cần ngỏ lời thăn hỏi trước khiến tôi cảm thấy gần gũi và quý Cô ngay.
Từ ngày ấy đến nay, hai cô cháu chúng tôi liên lạc thường xuyên để trao đổi văn thơ, để chia sẻ vui buồn và để cùng cất tiếng cười vui bên nhau và với nhau. Thế rồi, một tình bạn thơ tâm giao đã nảy sinh giữa hai thế hệ cách nhau gần 30 năm, nhưng cái lạ là cả hai chúng tôi đều chẳng tìm thấy một khoảng cách nào giữa chúng tôi. Cô Hồng Anh đã ngoài 90, nhưng trí óc rất minh mẫn, hồn thơ trong sáng, ý thơ lai láng và vẫn sáng tác hầu như mỗi ngày. Còn tôi, mới chập chững bước vào lãnh vực thơ phú nên tôi vẫn hay hỏi ý kiến của Cô luôn, nhờ Cô sửa lại vần thơ cho gọn, ý thơ cho ngọt…
Viết đến đây tôi chợt nhớ đến François Charles Mauriac (1885-1970), ông là một tiểu thuyết gia, triết gia, nhà viết kịch, nhà phê bình, nhà thơ và nhà báo. Là thành viên của Académie française từ năm 1933, ông đoạt giải Nobel Văn học năm 1952 và đã được trao tặng Grand Cross of the Légion d’honneur vào năm 1958. Nói về tình bạn, François Mauriac nhận định:
“Không tình yêu nào, không tình bạn nào đi qua con đường định mệnh
của chúng ta mà không để lại trên ấy mãi mãi những dấu ấn.”
NV Pháp Francois Mauriac cho là trong tình bạn mà chúng ta có những dấu ấn, những tâm đắc, sẽ nhớ nhau mãi mãi bởi đó là do “duyên tiền định”.
Cuộc đời có gặp bạn hiền
Cũng bằng ăn quả đào tiên trên trời.
Ngoài những buổi “mạn đàm thơ văn”, Cô kể cho tôi nghe về thời son trẻ của Cô, về bài thơ đầu tiên ở tuồi 13, về gia phong và cuộc sống “khuôn phép” khi Cô còn sống dưới mái gia đình cho đến khi theo chồng vào Nam, từ giã niềm vui riêng (làm thơ) để chu toàn bổn phận “làm vợ và làm mẹ”. Từ Cô, tôi đã học được bao điều quý giá, học cung cách thưa gởi, kính trên nhường dưới trọng người già, nhất là sự khiêm nhường, cung kính và hòa nhã của “quy luật trọng cổ”. “Khổ nỗi tôi vốn trọng cổ ”… Đó là câu nói mà Cô hay dùng để giải thích cung cách nho nhã khi Cô gọi tôi “Vâng, thưa Cô Khánh Lan”, để từ dạo đó tôi cũng đáp lễ với “Vâng, thưa Cô Hồng Anh” thay vì “Cô Hồng Anh ơi” mà tôi vẫn quen dùng cho có vẻ thân mật.
Trong thi ca, có những nhà thơ (NT) mà tôi tôn làm thần tượng với lòng kính phục, trong đó có TS Cung Trầm Tưởng, NS Dương Hồng Anh, NS Minh Đức Hoài Trinh, TS Nguyên Sa, NV Việt Hải và TS Việt Cường (Bố chồng tôi). Có những vị tôi đã gặp và thụ huấn nơi họ những kiến thức quý giá qua sự hướng dẫn và khích lệ như với TS Cung Trầm Tưởng, ông đã khuyến khích tôi nên tìm hiểu và viết về Siêu hình học (Meta Physics) và triết học Hiện Sinh (Existentialism). Trong khi NS Minh Đức Hoài Trinh thì khuyên tôi nên nghiên cứu về Hán tự, Phong Thủy. Còn NV Việt Hải hướng dẫn tôi về văn hóa phương Tây cũng như nghiên cứu về Trống Đồng, Tam Giáo, thi ca và âm nhạc, v.v…
Riêng TS Việt Cường và NS Dương Hồng Anh, là hai vị đã ưu ái dành cho tôi một vị trí đặc biệt trong cuộc sống của họ như tôi đã vô cùng kính trọng và yêu quý họ. Làm thơ từ khi ông mới lên 10, “Bố Việt Cường” đã dạy cho tôi thế nào là vần thơ hay và tìm đâu ra ý thơ tuyệt mỹ. Còn “Cô Hồng Anh” thì hướng dẫn tôi về các thể thơ khác nhau trong lãnh vực thi ca. Cô luôn dành cho tôi những cảm tình đặc biệt, Cô thường hay nói với tôi: “Cô Khánh Lan ạ, chẳng lúc nào đặt bút xuống trang giấy mà tôi không nghĩ đến cô, bởi tôi rất quý cô. Đã có biết bao bài thơ tôi viết tặng cô, cho cô, về cô hay nhắc đến tên cô… Có những lúc tôi tránh viết xuống hai chữ “Khánh Lan” trong thơ của tôi, vì tôi sợ sự phê phán của mọi người…”.
Nhưng chẳng riêng gì làm thơ cho tôi, Cô đã làm thơ cho tất cả mọi người trong trong Liên Nhóm NVNT & TTG ở những dịp Giáng Sinh, Tân Niên, Ra Mắt Sách (RMS), Sinh Nhật, v.v… Trong bài viết này, tôi chỉ xin đề cập đến một vài bài thơ điển hình mà Cô đã sáng tác riêng tặng các thành viên trong nhóm mà tôi nhớ.
Mừng sinh nhật thứ 70 của NV Việt Hải, NS Dương Hồng Anh đã sáng tác bài thơ:
KÍNH MỪNG SINH NHẬT NHÀ VĂN TRẦN VIỆT HẢI
Ca-li gió dịu mây hiền
Đón mừng sinh nhật cánh chim đầu đàn
Mừng anh Việt Hải Nhà Văn
Say mê văn học lo gần lo xa
Từ trong tim óc tài hoa
Nhân Văn Nghệ Thuật chan hòa niềm vui
Đàn ca múa hát tuyệt vời
Thời gian đẹp mãi nụ cười mến thương
Tao đàn quẩy gánh văn chương
Nhạc thơ bừng sáng muôn phương đất trời
Mừng anh Hạnh phúc vui tươi
70 sinh nhật yêu đời hơn xưa.
(Dương Hồng Anh, 7/2023)
Cô sáng tác bài thơ Bạn Bè Của Tôi. Bài thơ đã được CNS Lâm Dung phổ Nhạc và trở thành NVNT & TTG hành khúc.
BẠN BÈ CỦA TÔI
Trời đẹp lắm, Ca li trời đẹp lắm
Nắng vàng bay phơ phất cánh hoa tươi
Bạn bè tôi, những nghệ sĩ yêu đời
Gặp gỡ nhau chuyện trò thân mật quá
Vì chúng ta không bao giờ xa lạ
Những vần thơ ý nhạc kết nên duyên
Đời có gì hơn được gặp bạn hiền
Trên đất khách quê người tình tri kỷ
Cùng vun sới mảnh vườn đầy thi vị
Một vườn hoa văn nghệ đẹp như tranh
Nắm tay nhau ca hát dười trời xanh
Nhạc thơ đã sẵn sàng cùng cất bước
Bạn bè của tôi chung lời nguyện ước
Đem tâm tình chia sẻ tiếng thời gian
Tình nghĩa văn chương tha thiết muôn vàn
Là tiếng hát của cung đàn réo rắt
Là nguồn thơ sáng ngời trên ánh mắt
Các bạn ơi! thơ nhạc vẫn tràn đầy
Khung trời xanh nắng tỏa mộng hồn say…
(Dương Hồng Anh, 7/2020)
Tháng 06 ngày 25, 2023 là ngày RMS ba tác phẩm: TLVD Hậu Duệ & Thân Hữu do Liên Nhóm NVNT & TTG thực hiện, và 2 tác phẩm của tôi là Tam Giáo Đồng Nguyên, Phân Tâm Học & Đời Sống. Cô đã viết tặng chúng tôi bài thơ:
THÊM MỘT NIỀM VUI
Thêm một niềm vui đến nữa rồi
Đường chiều thơ nhạc níu hồn tôi
Thành Cam hoa lá bừng hương sắc
Đón khách văn chương một bến đời.
Nghe khúc ca rung dưới nắng chiều
Âm thanh trầm bổng ngát thương yêu
Tơ lòng trải nhẹ như hơi thở
Lấp lánh đèn hoa ôi diễm kiều
Ngày ra mắt sách tưng bừng quá
Rộn rã vui tươi đẹp suối hồn
Quanh hội trường – sách đi lững thững
Trong vòng tay độc giả thân thương
Những ngày ra sách những ngày vui
Bạn bè cùng chia ngọt, sẻ bùi
Nhìn phía trước, thênh thang ta bước
Mầu trời xanh hy vọng – nắng hồng tươi
(Dương Hồng Anh, 6/ 2023)
Trong bữa tiệc mừng sinh nhật của GS Dương Ngọc Sum, Cô đã sáng tác bài thơ:
KÍNH MỪNG SINH NHẬT THÀY SUM
Kính mừng sinh nhật Thày Sum
Nhà văn nhà giáo họ Dương song toàn
Tám tám tuổi hạc trời ban
Vẫn còn minh mẫn luận bàn văn chương
Cộng đồng bè bạn mến thương
Môn sinh lui tới đón mừng tôn vinh
Văn chương chung một hành trình
Những chiều thơ nhạc ấm tình quê hương
Mấy vần lục bát kính mừng
Chúc Thày mạnh khỏe thọ trường an khang
Vườn hoa văn nghệ thênh thang
Thêm bông hồng thắm, một làn hương bay.
(Dương Hồng Anh, 7/2020)
Và để tỏ lòng mến phục NV, NT, GS Quyên Di, Cô đã sáng tác bài thơ:
CHÚC MỪNG NHÀ THƠ QUYÊN DI
Tài đức như ông được mấy người
Khiêm nhường lịch sự rất vui tươi
Nhà giáo, nhà văn, thi, nhạc sĩ
Giúp đỡ cộng đồng khắp mọi nơi
Cùng với phu nhân lo gánh vác
Dìu dắt mầm non giữ cội nguồn
Yêu tiếng Việt, lưu trang sử Việt
Quê người đất khách ấm lòng son.
(Dương Hồng Anh, 12/2022)
Tối qua, tháng 07 ngày 11, 2023 tôi nhận được điện thoại của NS Dương Hồng Anh bàn về một bài viết của tôi với tựa đề: Bách Niên Kỷ Của Một Nhà Văn, GS NV Doãn Quốc Sỹ, đăng trong tuyển tập TLVD Hậu Duệ & Thân Hữu, tập 2. Cô nhắc đến câu thơ mà GS Phạm Thị Huê dùng để kết thúc phần nói chuyện của bà. Đó là câu thơ của Đại Văn Hào Nguyễn Du:
“Trời còn để có hôm nay….
GS Huê nói tiếp:
“Câu thơ tiếp theo tôi xin để trống để mọi người tự điền vào.”
Sau khi nghe Giáo Sư Tiến Sĩ Phạm Thị Huê đọc câu thơ của thi hào Thanh Hiên Tố Như tôi đã liên tưởng:
“Trời còn để có hôm nay,
Tan sương đầu ngõ vén mây giữa trời.
Hoa tàn mà lại thêm tươi,
Trăng tàn mà lại hơn mười rằm xưa.”
(Truyện Kiều, Nguyễn Du)
Ngẫm nghĩ về câu “Trời còn để có hôm nay”,… Trời ở đây có nghĩa như không gian (sky, le ciel) hay khung trời cho chúng ta hôm nay được gặp lại nhau, nhìn nhau, và người đối diện vẫn mạnh khoẻ để chuyện trò, hàn huyên với nhau. Sau bao năm vật đổi sao dời, “Hoa tàn mà lại thêm tươi, Trăng tàn mà lại hơn mười rằm xưa.”… và rồi không gian, thời gian đã chuyển hóa để chúng ta quán được, ngộ được, và nhận chân ra rằng “Trời còn để có hôm nay“, vì nay chúng ta đã không có gì mất cả, mà ngược lại, hoa cũ vẫn còn tươi, trăng cũ còn sáng hơn xưa.
Sau khi đọc đoạn văn này, NS Dương Hồng Anh đã họa tiếp theo 3 câu thơ như sau:
ĐẸP GIÒNG THỜI GIAN
Trời còn để có hôm nay
Cho thơ cất cánh hồn say ngàn trùng
Hoàng hôn ươm sợi nắng hồng
Tình thơ nghĩa bạn đẹp giòng thời gian
(Dương Hồng Anh, 7/2023)
Ngẫm về câu thơ trên thì quả thật đầy ý nghĩa. Đúng vậy, “Trời còn để có hôm nay” để chúng ta còn gặp nhau, để cùng nhau trao thơ chuyển nhạc. “Hoàng hôn ươm sợi nắng hồng. Tình thơ nghĩa bạn đẹp giòng thời gian.” Hai câu thơ này có nghĩa là bạn bè cùng ngắm cảnh hoàng hôn nắng ấm, và khi ý thơ còn nồng, tình bạn còn tươi, còn bền, còn bao la theo giòng thời gian, tựa như thuở ban đầu mới gặp.
Còn TS Tha Nhân, ông đã tiếp lời GS Phạm Thị Huê và NS Dương Hồng Anh qua hai đoạn bài thơ sau đây:
Trời còn để có hôm nay
Câu thơ nét nhạc cùng say bến tình
Chiều tàn trăng vội lung linh
Văn chương duyên thắm đẹp xinh với người
Hay:
Trời còn để có hôm nay
Chim Hồng lạc xứ đẹp ngày bên nhau
Lời thơ ý nhạc tô màu
Thắm duyên văn nghệ đẹp câu ân tình.
(Tha Nhân, 7/2923)
Trong thi ca, danh ngôn, ca dao, v.v… đã có nhiều người nói, viết về tình bạn, đặc biệt là tình bạn trong thi ca, khi các bạn thơ đã hợp ý nhau thì tình bạn ấy trở nên gắn bó và bền chắc.
Bạn bè là nghĩa tương tri,
Sao cho sau trước là thì mới nên.
Một câu ca dao khác về duyên bạn tiền định như sau:
Tâm đắc tri kỷ tâm giao
Cùng chung chí hướng cùng nhau kết tình.
Nhà hiền triết học giả Alcuin thuở xa xưa cho cảm nghĩ về tình bạn tri kỷ:
Tình bạn là sự đồng điệu về tâm hồn
(L’amitié est la similitude des âmes).
(Savant Alcuin, 735-804)
Tôi xin dùng câu nói của nhà văn, nhà triết học, bác sĩ Albert Schweitzer (khôi nguyên Nobel 1953) để cảm ơn hạc vàng vong niên Nữ Sĩ Dương Hồng Anh. Suốt cuộc đời của Albert Schweitzer, đã đóng góp những công ích về văn hóa cho nhân loại. Là một nhân vật đa năng, ông tham gia vào âm nhạc, khoa học, thần học. ông là kho tàng dữ liệu đầy đủ các sự kiện thú vị. Câu chân ngôn dưới đây của Schweitzer mà tôi trích dẫn từ cuốn sách “Schweitzer bài học và cách ngôn” thật là thích hợp với tình bạn văn thơ của chúng tôi và tôi xin mượn để trao đến Nữ Sĩ Dương Hồng Ạnh.
“Hãy cố gắng gieo những hạt giống của tâm hồn bạn,
vào những người đi cùng bạn trên đường đời, và
hãy chấp nhận những điều quý giá mà họ dành tặng lại cho bạn.”
Khánh Lan
California July 14, 2023
